Ülkemizde SGK tarafından sunulan sağlık hizmetlerinden bir olan ilaçlar, hekimlerce yazılacak reçetelerin serbest eczanelerce karşılanması suretiyle vatandaşlara sunulmakta. SGK ve Sağlık Bakanlığı on yılı aşkın süredir e-reçete uygulamakta. Artık tüm sağlık paydaşları ve vatandaşlar e-reçete uygulamasına alışmış bulunuyor. Geçmişte hastalar sağlık karnesi taşırken artık buna gerek kalmaksızın tüm işlemler elektronik ortamda yapılıyor, bir e-reçete numarası veya T.C. kimlik numarası ile eczaneden ilaç alabilmek mümkün oluyor. Peki e-Reçete sistemi ülkemizde nasıl işliyor. Bu ayki yazımı bu konuya ayırdım.
Hekimler tarafından SGK’nın MEDULA sistemine elektronik ortamda kaydedilerek elektronik reçete numarası verilmiş olan reçeteler e-reçete (elektronik reçete) olarak tanımlanıyor.
E-reçete uygulamasında, e-reçetelerin SGK tarafından belirlenen yöntem ve standartlarla (elektronik imza, şifre) imzalanması şart. Bu kapsamda sağlık kurum/kuruluşları tarafından düzenlenecek reçeteler elektronik imza veya SGK Hekim Şifresi ile düzenleniyor.
E-Reçete’de Uygulama Kuralları
E-reçetelerin oluşturulduğu sağlık hizmet sunucusu tarafından MEDULA sistemine kaydedilmesi sonrası MEDULA sistemi tarafından her bir e-reçete için üretilen numaraya Elektronik Reçete No deniyor. SGK tarafından eczanelere sağlanan MEDULA Eczana uygulaması üzerinde yer alan “e-reçete sorgu” bölümünden TC Kimlik No ve Elektronik Reçete No / TC Kimlik No ve Takip No ile e-reçeteler görüntülenebiliyor. Bu nedenle reçete yazılan doktor tarafından hastaya elektronik reçete numarası yada MEDULA takip numarasının verilmekte.
Eczane tarafından karşılanmamış olan e-reçete hekim tarafından tekrar görüntülenebilmekte. Hekim tarafından görüntülenen e-reçete üzerinde hekim tarafından değişiklik yapılması için e-reçetenin hekim tarafından silinerek yeniden düzenlenmesi gerekiyor. Ancak eczane tarafından karşılanmış olan e-reçete üzerinde hekim tarafından herhangi bir işlem yapılamasına sistem tarafından izin verilmemekte. Sağlık hizmet sunucusunca oluşturulan reçetelerden e-reçete web servis kılavuzunda belirtilen, SGK’dan sil metodu ile yalnızca eczaneden karşılanmamış sistemden silinebilmekte.
Hekimler yalnızca SGK geri ödeme kapsamında bir ilaç yazılmak zorunda değil. Aynı zamanda SGK geri ödeme kapsamında olmayan ilaçlarda e-reçeteye yazılabiliyor. Ancak SGK geri ödeme kapsamında olmayan bir ilaç yazılması durumunda MEDULA tarafından hekime bu ilacın/ilaçların SGK geri ödeme kapsamında olmadığı bilgisi dönülmekte. Hekim bu ilacı/ilaçları isterse değiştirebiliyor. Ancak eczanede SGK geri ödeme kapsamında olmayan ilacın kaydına izin verilmiyor ve geri ödemesi yapılamıyor.
Reçete üzerinde e-reçete numarası var ise bu reçete eczane tarafından elektronik olarak karşılanıyor. Ancak sağlık hizmet sunucuları tarafından sistemin çalışmaması nedeniyle e-reçete oluşturulamaması durumlarında reçeteler manuel olarak düzenleneceğinden bu tür reçeteler eczaneler tarafından önceden olduğu gibi yine kabulüne devam edilebilmekte.
Geri ödeme amacıyla SGK’nın ilgili birimine teslim edilmiş elektronik reçetenin ilgili mevzuat hükümlerine istinaden eczaneye iade edilmesi gerektiği durumlarda e reçetenin iade işlemleri MEDULA eczane sistemi üzerinden Kurum tarafından yapılıyor.
Hangi sağlık kuruluşları e-Reçete dışında?
Reçete oluşturulan tüm sağlık hizmet sunucularında e-reçete uygulamasına geçilmesi esas. Ancak e-reçete oluşturulması için gerekli teknik alt yapının mevcut olmadığı bazı sağlık hizmet sunucuları hariç tutulmuş bulunuyor.
Buna göre resmi ve özel sağlık kuruluşlarından; kamu idareleri bünyesindeki kurum hekimliklerinde, işyeri hekimliklerinde, belediyelere ait polikliniklerde, huzur evlerinde, aile hekimlikleri dışındaki birinci basamak resmi sağlık hizmeti sunucularında, üniversitelerin mediko-sosyal birimlerinde, Türk Silahlı Kuvvetlerinin birinci basamak sağlık hizmet sunucularında düzenlenen reçeteler kâğıt ortamında da düzenlenebiliyor. Bu birimlerde üretilen tüm reçeteler, teknik alt yapılar hazır olana kadar eskiden olduğu gibi manuel olarak oluşturulabiliyor.
Ancak yukarıda belirtilen resmi ve özel sağlık kuruluşlarının MEDULA hastane sistemini kullanmaya başlamaları veya teknik alt yapılarını oluşturmaları halinde e-reçete uygulamasına geçmeleri zorunlu bulunmakta.
Hangi Reçetelere Manuel Düzenlenebiliyor?
SGK’ca belirlenecek istisnalar haricinde manuel reçetelerin bedelleri karşılanmıyor. SGK tarafından gerekli düzenlemelerin yapılması sonrasında ise tüm reçeteler SGK tarafından belirlenecek tarihten itibaren elektronik imza ile imzalanması planlanıyor. İstisnalar dışında eczaneler tarafından manuel giriş yapılan reçetelerin bedelleri karşılanmamakta.
SGK tarafından gerekli düzenlenmeler tamamlanıncaya kadar manuel olarak düzenlenmeye devam edilen reçeteler ise şunlar:
- Yabancı ülkelerle yapılan “Sosyal Güvenlik Sözleşmeleri” kapsamında Kurum tarafından sağlık hizmeti verilen kişiler için düzenlenen reçeteler,
- Majistral ilaç içeren reçeteler, alerji aşıları reçeteleri,
- İthal ilaç grubuna giren kişiye özel yurt dışından getirtilen ilaçlar için düzenlenen reçeteler,
- SUT’un 1.7(2) fıkrasının b ve c bentlerinde tanımlanan ve MEDULA hastane sisteminden provizyon alınamamasına rağmen sağlık hizmeti sunulması durumunda düzenlenen reçeteler,
- Acilde düzenlenen reçeteler,
- Aile hekimleri tarafından “gezici sağlık hizmeti” kapsamında düzenlenen reçeteler (bu reçetelerin gezici sağlık hizmeti kapsamında düzenlendiğini belirtir ifadenin bulunması ve hekim tarafından onaylanması gerekmektedir.),
- Evde sağlık hizmeti kapsamında düzenlenen reçeteler,
- “Evde Bakım Hizmetleri Sunumu Hakkında Yönetmelik” kapsamında hizmet veren merkez veya birimlerce düzenlenen reçeteler.
Yukarıda belirtilen bu reçetelerin e-reçete olarak düzenlenmemesi halinde dahi SGK’ca bedelleri ödenmekte.
MEDULA sistemi çalışmazsa ne yapılmalı?
Kırmızı, mor, turuncu ve yeşil reçetelerin elektronik reçete olarak düzenlenmesi halinde bedelleri SGK’ca karşılanıyor. Kırmızı, mor, turuncu ve yeşil matbu reçetelerin bedelleri; SGK’nın resmi internet sitesinde, MEDULA sisteminden kaynaklanan nedenlerle (belirtilen sürelerde) elektronik reçetelerin düzenlenemediği duyurusuna istinaden Kurumca karşılanmakta.
MEDULA sisteminin ve/veya sağlık hizmet sunucusuna ait sistemin çalışmaması nedeniyle e-reçetenin düzenlenememesi halinde manuel olarak düzenlenen reçete üzerinde e-reçete olarak düzenlenememesine ilişkin “Sistemlerin çalışmaması nedeniyle e-reçete düzenlenememiştir” ibaresi kaşe ya da el yazısı şeklinde belirtilmeli ve bu ibare başhekim tarafından onaylanmalı. Yukarıda belirttiğimiz e-reçete kapsamında olmayan istisnai haller ve sağlık kuruluşlarında düzenlenen manuel reçetelerde ise bu ibare aranmamakta.
SUT’un “İlaç” bölümünün ve bu bölüm ile ilgili SUT eklerinde, bazı ilaçların kullanımı için düzenlenecek reçetelerin ekinde ibrazı istenilen belgelerde aranan bilgiler, e-reçete uygulamasında e-reçete içinde belirtilmekte olup ayrıca belge istenmemekte. Ayrıca sürekli görevle yurt dışına gönderilenlerin yurt dışı görevine dair resmî belgenin tarih ve sayısının e-reçetede belirtilmesi zorunlu tutulmuş bulunuyor. Yatan hastalara düzenlenen e-reçetelerde “Yatan Hasta” ibaresi aranmaksızın sadece elektronik ortamda başhekimlik tarafından onaylanması yeterli olmakta.
İş kazası, meslek hastalığı, adli vaka ve trafik kazası durumlarında reçeteler de sadece e-reçete olarak düzenlenmeli. E-reçete haricinde manuel reçetelerin bedelleri SGK’ca karşılanmamakta.
SAĞLIK VE SOSYAL GÜVENLİK SEKTÖRÜNDE GÜNDEM
SGK Bedeli Ödenecek İlaçlar Listesi Değişti: 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereğince uygulanan Sosyal Güvenlik Kurumu İlaç Geri Ödeme Yönetmeliği’nin 12’nci maddesi, 9’uncu maddesinin (ı) bendi ile SGK Sağlık Uygulama Tebliği’nin ilgili maddeleri gereğince düzenlenen “Bedeli Ödenecek İlaçlar Listesi” 28.04.2025, 02.05.2025, 07.05.2025, 14.05.2025 ve 21.05.2025 tarihlerinde değiştirilmiştir. Okurlarımız güncel listeye SGK’nın resmî web sitesi olan www.sgk.gov.tr adresinden ulaşabilir.
Kan Şekeri Ölçüm Cihazları Eczaneden Temin Edilebilecek: Danıştay 10. Dairesi’nde 2021/1485 Esas numarasıyla açılan dava sonucu verilen 07/11/2023 tarihli ve K.2023/6572 sayılı iptal kararı doğrultusunda, 01/10/2024 tarihinde yürürlüğe giren “Sosyal Güvenlik Kurumu Kapsamındaki Kişilerin Türk Eczacıları Birliği Üyesi Eczanelerden İlaç Teminine İlişkin Protokol” eki “Sosyal Güvenlik Kurumu Kapsamındaki Kişilerin Türk Eczacıları Birliği Üyesi Eczanelerden Tıbbi Malzemelerin Temini Sözleşmesi”nin 4.5.3 numaralı maddesi uyarınca “Ek-5/8 Tıbbi Malzeme Listesi”ne kan şekeri ölçüm cihazları da eklenmiştir. Bu çerçevede SGK’ca yapılan duyuruya göre SUT’un EK-3/C-4 Listesi kapsamında A10094 kodunda kayıtlı kan şekeri ölçüm cihazları eczanelerden temin edilebilecektir.
Ayaktan Tedavi Hazır Tıbbi Malzeme SGK Sözleşmesi Güncellendi: Bilindiği üzere, SGK ile satış merkezleri arasında imzalanan “2018 Yılı Sosyal Güvenlik Kurumu Ayakta Tedavide Kullanılan Hazır Tıbbi Malzemelerin Teminine İlişkin Sözleşme” 2018 yılında yürürlüğe girmiş olup halen uygulanıyor. SGK, Sağlık hizmetinin sunumuna ilişkin yeni uygulamaların hayata geçmesi, yürürlükteki mevzuatta yapılan düzenlemeler ve sektör temsilcilerinden gelen görüşler doğrultusunda söz konusu sözleşmenin bazı maddelerinde düzenleme yapılarak “Ek Sözleşme-1” hazırlanmış bulunmakta. Bu doğrultuda, “Ek Sözleşme-1” in, sözleşmesi devam eden satış merkezleri tarafından 30.05.2025 tarihi mesai saati bitimine kadar imzalanması gerekmektedir. “Ek Sözleşme-1” i belirtilen süre içerisinde imzalamayan satış merkezleri hakkında yürürlükte olan sözleşmenin 3.10.6 maddesi “Ek sözleşme ile bildirilen değişiklikleri yerine getirmeyen ve yeni koşullara uymayan satış merkezlerinin sözleşmeleri Kurumca tek taraflı feshedilir.” hükmü doğrultusunda işlem tesis ediliyor. Bu nedenle henüz ek sözleşmeyi imzalamamış tüm hizmet sunucularının ivedilikle SGK’ya ulaşmalarını tavsiye ederiz.
İşitme Cihazı SGK Sözleşmesi Güncellendi: SGK işitme cihazı merkezleri arasında imzalanan “Sosyal Güvenlik Kurumu İşitmeye Yardımcı Cihazların Teminine İlişkin Sözleşme” 2018 yılından bu yana uygulanmakta. SGK, sağlık hizmetinin sunumuna ilişkin yeni uygulamaların hayata geçmesi, yürürlükteki mevzuatta yapılan düzenlemeler ve sektör temsilcilerinden gelen görüşler doğrultusunda, söz konusu sözleşmenin bazı maddelerinde düzenleme yapılarak “Ek Sözleşme-1” hazırlanmış bulunuyor. Ek Sözleşme’nin imzalanması zorunlu. Sözleşmesi devam eden işitme cihazı merkezleri tarafından 30.05.2025 tarihi mesai saati bitimine kadar imzalaması gerekmekte. Sözleşmeyi imzalamama halinde SGK tek taraflı fesih yapabiliyor. Bu nedenle henüz ek sözleşmeyi imzalamamış tüm merkezlerin ivedilikle SGK’ya ulaşmalarını tavsiye ederiz.
Optisyenlerin SGK Sözleşmesi Güncellendi: SGK ile optisyenlik müesseseleri arasında imzalanan “2018 Yılı Sosyal Güvenlik Kurumu Görmeye Yardımcı Tıbbi Malzemelerin Teminine İlişkin Sözleşme” 2018 yılından bu yana yürürlükte. SGK, sağlık hizmetinin sunumuna ilişkin yeni uygulamaların hayata geçmesi, yürürlükteki mevzuatta yapılan düzenlemeler ve sektör temsilcilerinden gelen görüşler doğrultusunda, söz konusu sözleşmenin bazı maddelerinde düzenleme yapılarak “Ek Sözleşme-1” hazırlanmış bulunuyor. Ek Sözleşme’nin imzalanması zorunlu. Sözleşmesi devam eden işitme cihazı merkezleri tarafından 30.05.2025 tarihi mesai saati bitimine kadar imzalaması gerekmekte. Sözleşmeyi imzalamama halinde SGK tek taraflı fesih yapabiliyor. Bu nedenle henüz ek sözleşmeyi imzalamamış tüm merkezlerin ivedilikle SGK’ya ulaşmalarını tavsiye ederiz.
Biyometrik Kimlik Doğrulamanın 1 Temmuz’da Başlaması Planlanıyor: SGK bir süredir Ankara ilinde pilot uygulaması yapılan ‘Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Kartı ile Elektronik Kimlik Doğrulama” uygulamasını Türkiye geneline yaygınlaştırmak istiyor. Ancak söz konusu uygulama birkaç ertelendi. Tekrar bir erteleme olmaz ise uygulamanın 1 Temmuz 2025 tarihinde ülke genelinde başlatılması planlanıyor. Bu nedenle ilgili sağlık hizmeti sunucularının gerekli hazırlıkların bu tarihe kadar tamamlanması ve EKDS uygulamasına entegre olunması önem arz etmekte.
