Derimiz vücudumuz ile dış ortamlar arasında bir arayüz olarak çalışır. Vücudu zararlı uyaranlardan, mikroorganizmalardan, ultraviyole ışınlardan, alerjen ve çeşitli tahriş edicilerden korur. Koruma görevinin yanı sıra vücut sıcaklığını düzenleme, hidrasyonu sürdürme gibi rolleri de bulunur.
Cildimizin en dış katmanı olan stratum corneum yapısında bulunan fosfolipitler, kolesterol, glukosilseramid gibi lipit öncülleri ile gerekli suyu tutar ve dış ortama karşı birinci basamak savunma işlevi görür [1].
Eksojen/endojen iritanlar, alerjenler stratum corneumda bulunan yapısal proteinlere zarar vererek cilt bariyerini bozar. Cilt bariyeri bozulunca derinin su içerik düzeyi değişir, transepidermal su kaybı (TEWL) ve pH artar. Doğal nemlendirici faktörler (NMF) ile cildi koruyan sebumun seviyesi azalır [1].
Bariyer bozukluğu sonucunda sedef, egzama, kronik enflamatuar cilt durumları görülme riski artar. Cilt hassaslaşır, yer yer kızarıklar ve enflamasyona bağlı kaşıntılar görülür.
Bariyer onarımında bazı aktif içeriklerin kullanımı faydalı bulunmuştur [2,3];
1)SERAMİDLER; seramid sentezi, hasarlı cilt bariyerini onarmanın ilk adımıdır. Kaprik asit, kolesterol ve konjuge linolenik asit içerir.
2)HYALÜRONİK ASİT; Dermiste bulunan glukozaminoglikan (GAG)’lardan biridir, cilt hidrasyonunun korunması için gereken endojen bir bileşendir.
3)PALMİTOİL ETANOLAMİT; PEA, atopik ciltlerde eksik olduğu iddia edilen bir yağ asididir. Derideki kannabinoid kaşıntı reseptörlerini modüle ederek kaşıntıyı azalttığı düşünülmektedir.
4)MEYAN ÖZÜTÜ; Antienflamatuar aktivitesi sayesinde cildi yatıştırmaya yardımcıdır.
5)VAZELİN; Petrolatum, ağır mineral yağların mumunun alınmasıyla elde edilen yarı katı bir hidrokarbon karışımıdır. Hücreler arası boşlukları doldurduğun dan uzun yıllardır kullanılan bir bariyer ürünüdür.
6)ÜZÜM ÇEKİRDEĞİ YAĞI; Fenolik bileşiklerce zengindir. Linoleik asit, resveratrol, E vitamini içerir. Yara iyileşmesini hızlandırır, patojenlere karşı antimikrobiyal aktivite gösterir.
7)AVOKADO YAĞI; İçeriğinde bulunan A,C,D,E vitaminleri ile kuru,hasarlı ve çatlamış ciltler için faydalıdır.
8)JOJOBA YAĞI; Antienflamatuar etkisi ile dermatozlarda iyi bir onarıcıdır.
9)NAR ÇEKİRDEĞİ; Çatlamış cildi yatıştırır, yara iyileştirir ve antinosiseptif aktivitesi bulunur.
10)SHEA YAĞI; Oleik, stearik, linoleik ve palmitik yağ asitleri içerir. Seramidin öncül maddesi gibi davranır, antienflamatuar aktivitesi vardır.
Önlemek düzeltmekten daha kolay ve akılcıdır. Cilt bariyer bütünlüğünün korunması için deri sık sık nemlendirilmeli, düzenli güneş koruyucu kullanılmalı; alerjenlerden, sert deterjanlardan, cilt pH’ına uygun olmayan limon, diş macunu gibi maddelerden uzak durulmalıdır.
KAYNAKLAR: [1]: Vaughn, A.R., Clark, A.K., Sivamani, R.K. et al. Natural Oils for Skin-Barrier Repair: Ancient Compounds Now Backed by Modern Science. Am J Clin Dermatol 19, 103–117 (2018). https://doi.org/10.1007/ s40257-017-0301-1 [2]: Tzu-Kai Lin,Lily Zhong,Juan Luis Santiago,International Journal of Molecular Sciences, 2018, 19(1), 70; https://doi. org/10.3390/ijms19010070 [3]: Zoe DianaDraelosMD, Clinics in Dermatology, Volume 30, Issue 3, May– June 2012, Pages 345-348; https://doi.org/10.1016/j.clindermatol.2011.08.018
