Tüm dünyada eczacılık bir meslek olarak gelişmeye devam ederken aynı zamanda eczacılık mesleğinin bir kimlik arayışı içerisinde olduğunu da görmekteyiz… Ülkemizde süreci doğru yönetirsek gelecek birkaç yılın mesleğimiz açısından şimdiye kadar en heyecan verici fırsatlarla dolu olacağını söylemek istiyorum, İlerleyen süreçte doğru kararlar alınır ve uygulanırsa mesleğimizin geleceği açısından büyük bir değişim ve fırsatları hep birlikte görebileceğiz.
Ancak; 72 yıl önceki mevzuatla bu dinamik mesleğin icrası mümkün değildir!
Bilindiği üzere Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun’un yürürlüğe girdiği 1953 yılından günümüze ülkemizde eczacılık mesleği bu yasayla icra edilmektedir. Ne yazık ki son derece dinamik bir yapıya sahip olan eczacılık mesleği 72 yıl önce 6197 kanun numarası ile yürürlüğe giren bu kanun maddeleri ile icra edilmek durumundadır.
Bugün ülkemizde mesleğimizi icra ederken yaşadığımız sorunların 72 yıl önceki şartlara göre oluşturulan yasa maddeleri ile aşılmasını düşünmek, toplum sağlığına katkıda bulunmamızı beklemek aşırı iyimserlik olacaktır.
ARTIK KALABALIK BİR AİLEYİZ
Sanat, Bilim ve Teknolojiyi birleştirerek sanatlarını icra eden yani ilaç üreten eczacılar doğal, fiziksel ve tıbbi alanda iyi eğitimli eşsiz profesyonellerdir. Sanatlarını icra ederken günlük pratiğinde tek bir hatanın potansiyel olarak hasta zararına ve hatta ölüme neden olabileceğini biliyorlar.
Ancak, gösterdikleri uzmanlık, tavırları ve mesleklerini uyguladıkları yöntem yıllar geçtikçe, eczacıları meslek grupları içerisinde en saygın kişiler arasında sıralamaya devam ediyor.
Toplumda böylesine kalabalık ve aynı zamanda önemli bir meslek gurubunun değerli bireyleriyiz…
Artık bu kalabalık aileyi iyi yönetmek gerekiyor…
Geldiğimiz süreçte veteriner ilaçların kaybı, zirai ilaçların kaybı, diplomaları olduğu halde optik açamayan optisyen eczacılarımızın mesleki kayıpları ve en son radyokontrast ilaçların hastaneler tarafından hastalara verilecek olması eczane ekonomilerinin iyice daralmasına neden olacaktır.
Öncelikle alanımızı koruyarak işe başlamalıyız…
Sağlıklı bir toplum oluşturmak ve sağlıklı durumun sürdürülebilmesi açısından, kamu, hastane ve serbest eczane eczacılığının geleneksel istihdam alanlarının dışında eczacılar için yeni ortaya çıkan yeni roller vardır. Bu rolleri geliştirmeli genişletmeliyiz…
Dünyada Eczacılığın sağlık hizmetlerindeki genişletilmiş rol modellerine bakmalıyız.
Eczane yapısı ve organizasyonu tekrar baştan düzenlenmelidir.
Bugün ne yazık ki ülkemizde eczacılık mesleği zor bir dönemeçte ilerlemektedir. 2028 yılında, sayıları 60.000’i geçecek olan ülkemiz eczacılarının, eczane sayısını sınırlayan bu yeni yasayla nerede istihdam edileceğine yönelik stratejik bir plan bulunmaması, her geçen gün sayıları gittikçe artan eczacılık fakültelerinin önüne geçilememesi sonucunda eczane ekonomilerinin zaman içerisinde bozulması ve çöküşü kaçınılmazdır.
Eczacıların önümüzdeki dönemde kesinlikle meslek hakkını gündeme getirerek ekonomilerine nefes aldırmak mecburiyeti ortaya çıkmıştır. Kamu otoritesinden meslek hakkı talebi ise eczacının eczanesinde hastalarına farmasötik bakım uygulamasındaki başarısıyla mümkündür.
Meslek örgütümüz eczanelerde uygulanan farmasötik bakım sonucunda kamunun sağlık giderlerinin azalacağını otoriteye anlatmak zorundadır. Farmasötik bakım ve akılcı ilaç uygulamaları bilgiyle olur. Bu bilgilere ulaşılmasında eczacının meslek içi eğitimi başta TEB ve bölge eczacı odalarının sorumluluğundadır.
İlgili kanun maddesine bakacak olur isek;
1956 TARİHLİ 6643 SAYILI TÜRK ECZACILARI BİRLİĞİ KANUNU’nda
Madde 4 – Türk Eczacıları Birliğinin vazifeleri şunlardır:
Halk sağlığını korumaya, azasını muayyen refah seviyesine ulaştıracak gerekli iş sahaları bulmaya, iş kanunları ile içtimai kanunların ve bunlara müsteniden çıkarılan mevzuat hükümlerinin tatbikatında meslek ve meslektaşların hak ve menfaatlerini korumaya ve her türlü iş tevziini adilane bir şekilde tanzime çalışmak… DENİLMEKTEDİR.
Peki gerekli iş sahaları ne olabilir sorusuna üç somut örnek verecek olur isek,
SPOR ECZACILIĞI;
Spor Kulüpleri Dairesi Başkanlığı’ndan alınan bilgiye göre;
1-2019-2020 sezonu itibarıyla; Türkiye Futbol Federasyonu bünyesinde faaliyet gösteren amatör+profesyonel olmak üzere Toplam 286.756 sporcu bulunmaktadır.
2-Yine 2019-2020 sezonu itibarıyla; TFF bünyesinde faaliyetlere katılan 5.751 spor kulübü bulunmakta olup, bu kulüplerden 145 tanesi profesyonel faaliyet göstermektedir.
Spor eczacılığı alanında uzmanlaşan bir eczacı neler yapabilir?
-Sporcu odaklı, akılcı ilaç kullanım ilkelerine uygun bir danışmanlık hizmeti sunar,
-Sporcuların dopingle mücadele sürecinde, doğru tarafta kalmalarına rehberlik eder, bilinçsiz/farkında olmadan doping konusunda eğitici rolünü üstlenir,
-Temiz spor ve olimpik ruh gibi değerlere bağlı kalmaları yolunda onları bilinçlendirir,
-Kusursuz sorumluluk ilkesi doğrultusunda Sporcunun ve çevresinin farkındalıklarını arttırır,
-Güvenli ve kanıta dayalı gıda takviyesi/besin destek ürünleri kullanımı konusunda güncel bilgileri takip ederek fark yaratır,
-Sporda, ilaç kullanımı ve ergojenik yardım tercihlerinde güvenilir danışmanlık hizmetlerini sağlar,
-Spora bağlı sakatlanmalarda tercih edilebilecek soft ortopedik medikal ürünlerin kullanımı konusunda sporcuları bilgilendirir,
-Eczacılık alanında çeşitli uzmanlık dallarının sporcu sağlığı konusundaki olumlu etkilerini yakından takip eder ve alanların uygulayıcısı olur,
-Sporcuya özel formüle edilmiş majistral reçetelerin hazırlanmasını sağlayarak, sporcular için istenmeyen yan etkileri düşük tedavi seçeneklerini planlar.
Yine;
ADLİ ECZACILAR EMNİYET BİRİMLERİNDE GÖREV ALABİLİR
Sahte ve kaçak ilaçların belirlenmesi, uyuşturucu ve narkotik ilaçların ayırımında, merdiven altı üretim tabir edilen ruhsatsız kaçak kozmetik ve bitkisel ürünlerin tespitinde eczacılar görev almalıdırlar.
ECZANE LABORATUVARLARININ GELİŞTİRİLMESİ SONUCUNDA;
Nadir hastalıklar, Avrupa’daki tanımıyla; 2000’de 1 ya da daha az sıklıkta görülen, çoğu ilerleyici, metabolik, kronik ve bazıları ölümcül olabilen hastalıklardır. Literatürde yaklaşık 8000 nadir hastalık tanımlanmıştır ve hastaların yaklaşık %50’sini çocuklar oluşturmaktadır.
Nadir hastalıklar Türkiye’de her 16 kişiden 1’inde görülürken; Türkiye’de 5 milyon, dünyada yaklaşık 350 milyon kişi nadir olarak tanımlanan bir hastalığa sahiptir. Bu hastalıkların tedavisinde kişiye özel olarak hazırlanan majistral ilaçlara da ihtiyaç duyulmaktadır. Gerek yetim ilaçların temininde gerekse nadir hastalıkların tedavisinde eczane laboratuvarlarının geliştirilmesi son derece önem taşımaktadır.
Eczane laboratuvarlarına yapılacak teknoloji transferleri sonucunda gelişen büyüyen laboratuvarlarımız eczacı istihdamına neden olurken ülke ekonomisine de katkı sağlayacağı kuşkusuzdur.
Bu örnekleri çoğaltmak mümkündür.
Artık;
Kuruluş amacı ve görevleri arasında ‘’eczacıların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, eczacılığın genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak’’ olan meslek örgütümüz 72 yıl önce hayata geçirilen yasasıyla eczacının ihtiyaçlarını karşılayamaz durumda olduğunu görmeliyiz.
Bu önemli mesleğin bireyleri günün ihtiyaçları doğrultusunda düzenlenmiş güncel yasalarla daha iyi yönetilmeyi hak etmektedir.
