Bilindiği üzere ülkemizde ilaç fiyatlandırmalarında referans avro değeri kullanılmakta. Buna göre ilaç fiyatlarında 2009 yılındaki fiyatlar ve kur değeri referans alınıyor ve ortalama kur artışına göre yıllık bir güncelleme yapılıyor. İlaç avro kurunda son güncelleme Aralık 2023’te yapılmış ve o dönemki reel kur ile referans kur arasındaki fark %100’e ulaşmış bulunmaktaydı.
Bu kez 24 Ekim 2024 tarihli Resmî Gazetede “Beşeri Tıbbi Ürünlerin Fiyatlandırılmasına Dair Kararda Değişiklik Yapılması Hakkında Karar” ile Beşeri Tıbbi Ürünlerin fiyatlandırılmasında kullanılacak Türk Lirası cinsinden 1 (bir) Avro değeri yeniden belirlendi. Son değişiklik ile referans kur değeri %23,5 oranında artırılarak 21,6721 TL olarak güncellendi.
Keza, son düzenleme ile anılan Kararın 2’nci maddenin onuncu fıkrasında yer alan barem değerleri Avro değerinde yapılan değişiklik oranında güncellenerek fiyat korumalı ürünlerde 74,72 TL ve diğer ürünlerde 39,05 TL’ye yükseltilmiş bulunuyor.
Bu kapsamda detaylı ilaç fiyat listesinde yer alan ürünlerin fiyatları 21,6721 TL dönemsel avro değerine göre güncellenmiş bulunmakta.
Reel Kur ile Makas Daraldı
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) tarafından yapılan son düzenleme ile reel avro kuru ile ilaç referans Avro Kuru arasındaki fark azalarak %70’lere gerilemiş bulunuyor. Bu durumda son bir yılda Avro kurunun enflasyondan daha düşük artması ve Türk Lirasının reel olarak değerlenmesi rol oynamış görünmekte.
Aşağıdaki tablo ülkemizde yıllar itibariyle reel Avro kuru ile ilaç fiyatlarının belirlenmesinde kullanılan Avro kuru arasındaki farkı göstermekte. Görüldüğü üzere, referans kur ile reel kur arasındaki fark en son 2020 yılında görece azalmış, şimdi ise %30’a yakın bir gerileme göstermiş bulunuyor:
YIL | REEL AVRO KURU | İLAÇ AVRO KURU | ARADAKİ FARK |
2024 Ekim | 37,00 TL* | 21,67 TL | %70,7 |
2023-2024 | 35,10 TL | 17,54 TL | %100 |
2022** | 19,90 TL | 10,75 TL | %85 |
2021 | 8,40 TL | 4.58 TL | % 83 |
2020 | 6,55 TL | 3,81 TL | % 71 |
2019 | 6,00 TL | 3,40 TL | % 76 |
2018 | 4,70 TL | 2,69 TL | % 74 |
2017 | 3,95 TL | 2,34 TL | % 68 |
2016 | 3,20 TL | 2,11 TL | % 51 |
(* 27.10.2024 itibariyle) (** 2022 yılında üç kez güncelleme yapılmış, Şubat’ta belirlenen tutar olan 6.2925 Lira Aralık ayında 10,75 olarak belirlenmiştir.)
Tek Çare İlaçta Yerlileşme
Elbette ki son Avro Kuru güncellemesi ilaç ve eczacılık sektörüne nefes aldıran bir düzenleme olsa da ilaç fiyatlarını belirleme politikalarının bir yandan ülkemizin kıt kaynakları ile sürdürülebilir bir dengede tutmaya çalışılan sosyal güvenlik bütçesine öte yandan ise ilaç sektöründeki yerlileşme çalışmalarına önemli etkileri bulunuyor.
Piyasada bulunamayan ilaçlar sorunu da, yerli ilaç firmalarının rekabet güçlerinin daralması da, jenerik ilaç/eşdeğer ilaç tartışmaları da esasen reel kur ile ilaç kuru arasındaki farkın çok fazla açılmasından kaynaklanıyor. Ülkemiz için stratejik bir hedef olan ilaçta dışa bağlılığın önlenmesi ve yerlileşmenin en azami orana çıkartılması hedefi için sektördeki ilaç fiyatları sorununun kalıcı bir çözüme ulaştırılması elzem. İlaç fiyatlarını aşırı yükseltirsek kamunun kıt kaynakları eriyor, aşırı kısarsak da piyasada bulunmayan ilaçlar gibi istenmeyen sonuçlar oluyor.
Tek çaresi var bu kısır döngüyü kırmanın: İlaçta yerlileşme. Nasıl ki savunma sanayii alanında yerlileşerek önemli ölçüde döviz kaynağını ülke içinde tutmayı başarmış ve dışa bağımlılığa son vermişsek, ilaç sektöründe de Türkiye’nin kendine yeter bir noktaya getirilmesi elzem. Bu perspektif ile, ilaçta yerlileşme, jenerik ilaç üretimi ve yabancı firmaların yurtiçinde üretim yapmasının teşviki gibi uygumalar desteklenmeli. Türkiye nasıl bugün yabancı ülkeler bize bir kurşun bile satmasa ordusunu yerli üretimle donatacak hale geldi, yurtdışından parasetamol bile gelmese yurtiçinden tüm eczane ve hastanelerimize yetecek ilacı üretmek zorundayız. Bu hem sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği hem de dış açığın azaltılması açından kritik önemde. Daha da önemlisi bu bir milli güvenlik meselesi.
SGK İskonto Baremlerini Güncelledi
İlaç avro kurunda yaşanan artışla birlikte Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinde (SUT) değişiklik yapılıncaya kadar SUT’un “4.4.1- Uygulanacak indirim oranları” maddesinde yer alan iskonto oranlarının uygulanmasında kullanılan baremler için belirlenen depocuya satış fiyatları (DSF) da SGK tarafından güncellenmiş bulunuyor. Mutat olduğu üzere Avro kurunda artış iskonto baremlerinde de güncellemeyi getiriyor.
Buna göre, Bedeli Ödenecek İlaçlar Listesinde yer alan ilaçlar için 25.10.2024 tarihinden itibaren yeni iskonto oranları kullanılacak. Söz konusu düzenlemelere istinaden aşağıda yer almaktadır:
Birinci İskonto Baremi | İkinci İskonto Baremi | Üçüncü İskonto Baremi | Dördüncü İskonto Baremi | |
25.12.2023- 24.10.2024 | DSF 31,61 TL ve altı | DSF 31,62 TL (dahil) ile 60,51 TL (dahil) arası | DSF 60,52 TL (dahil) ile 91,16 TL (dahil) arası | DSF 91,17 TL ve üzeri |
25.10.2024 tarihinden itibaren | DSF 39,04 TL ve altı | DSF 39,05 TL (dahil) ile 74,72 TL (dahil) arası | DSF 74,73 TL (dahil) ile 112,58 TL (dahil) arası | DSF 112,59 TL ve üzeri |
Tablo: Ülkemizde 25.10.2024 tarihi itibariyle uygulanan depocuya satış fiyatları (DSF) iskonto baremleri.
—
İlaç Geri Ödeme Başvuruları Online Yapılacak
Bilindiği üzere firmaların ilaçlarının Sağlık Uygulama Tebliği eklerine girerek geri ödeme kapsamında girmesi için Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK)’ya başvurması gerekiyor. SGK’ca yayımlanan İlaç Geri Ödeme Yönetmeliği ve Alternatif Geri Ödeme Yönetmeliği kapsamında şimdiye kadar yapılan başvurular “İlaç Geri Ödeme Başvurularına İlişkin Usul ve Esaslar” kapsamında fiziki ortamda yapılmakta idi.
SGK tarafından yapılan son geliştirme sonrasında firmalar tarafından yapılan bu başvurular 28.10.2024 tarihinden itibaren SGK’nın web sitesi üzerinden online yapılacak. Buna göre firmaların https://gss.sgk.gov.tr/IlacGeriOdemeBasvuru/firma/login URL internet adresi üzerinden başvurması ve SGK’ca yapılacak ikinci bir duyuruya kadar aynı zamanda fiziki ortamda yapılmaya devam edileceği bildirilmiş bulunuyor.
Sisteme giriş sırasında firmalar ilk başvuruda güvenli elektronik imza ile bir defaya mahsus olmak üzere öncelikle “Firma Kaydı”nı yapmaları gerekmekte. Firma kaydının yapılması sırasında ilaç başvurularını firma adına yapacak firmanın yetki verdiği kişi/kişiler;
1-Adı-Soyadı
2-TC Kimlik numarası
bilgilerini sisteme girmeliler. Sisteme girilen firmaya ait bilgilerde değişiklik olması durumunda bu bilgilerin firmalar tarafından gecikmeksizin sisteme yansıtılması gerekmekte.
Yapılan başvurusu sonucu sistem tarafından başvuruya ait tarih ve varide numarası verilecek olup tarih ve varide numarası SMS yolu ile firma yetkilisine ayrıca bildirilecek. Aynı başvuru fiziki ortamda da yapılacağından; başvuru dosyası verilen tarih ve varide numarası ilgi tutulacak bir dilekçe ekinde SGK evrak servisine teslim edilmeli.
Şunu özel olarak belirtmek isteriz ki, sisteme yapılan giriş ve kayıt işlemlerinin doğruluğu hususundaki her türlü sorumluluk firmalara ait bulunuyor. Bunun için ilaçlarının geri ödeme kapsamına alınmasını isteyen firmaların online başvuruları doğru ve eksiksiz yapması büyük önem arz ediyor.
SAĞLIK VE SOSYAL GÜVENLİK SEKTÖRÜNDE GÜNDEM
SGK Bedeli Ödenecek İlaçlar Listesi Değişti: 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereğince uygulanan Sosyal Güvenlik Kurumu İlaç Geri Ödeme Yönetmeliği’nin 12’nci maddesi ile SGK Sağlık Uygulama Tebliği’nin ilgili maddeleri gereğince düzenlenen “Bedeli Ödenecek İlaçlar Listesi” 25.09.2024, 27.09.2024, 04.10.2024, 11.10.2024, 18.10.2024, 25.10.2024 ve 30.10.2024 tarihlerinde değiştirilmiştir. Okurlarımız güncel listeye SGK’nın resmî web sitesi olan www.sgk.gov.tr adresinden ulaşabilir.
e-Bildirge Kullanıcı Değişikliği E-Devlet Sisteminde Yapılacak: Bilindiği üzere işverenler tarafından SGK’ya olan yükümlülüklerin yerine getirilmesi Kurumdan alınacak e-Sigorta kullanıcı adı ve şifresi üzerinden yapılmakta. e-Devlet kapısı üzerinden yapılan işyeri tescili aşamasında, e-Sigorta kullanıcı kodu ve şifresi alınması amacıyla başvurular yapılabilmekte ve gerekli şartları taşıyan işverenler için e-Bildirge aktivasyon işlemleri e-Sigorta sözleşmesinin ilgililerce e-Devlet kapısı üzerinden onaylanması suretiyle otomatik olarak gerçekleştirilebilmekte.
İşyerlerinin tescili aşamasında, e-Bildirge kullanıcısı internet üzerinden tanımlanabilmekteyken, tanımlanan e-Bildirge kullanıcılarının değişiklik işlemleri ilgililerce ünitelere başvurularak yapılabilmekteydi. Gelen talepler üzerine işyerlerinin (aracı işyerleri hariç), e-Bildirge kullanıcı değişiklik işlemlerinin de yine e-Devlet Kapısı üzerinden yapılabilmesine olanak sağlayan program SGK’ca kullanıma açılmış bulunuyor.
Buna göre, internet ortamından e-Bildirge kullanıcı değişikliği için başvuru yapabilecekler; gerçek kişi işyerleri için işveren veya işveren vekili, tüzel kamu ve tüzel özel işyerleri için yönetici, adi ortaklık/iş ortaklığı işyerleri için işveren/ortak, apartman yönetimi işyerleri için yönetici olacak. Bu zikredilenler, e-Devlet hesapları üzerinden İşyeri Bildirgesi (4a’lı Sigortalı Çalıştırılanlar Yönünden) uygulamasına giriş yaptıktan sonra “e-Bildirge Kullanıcı Değişiklik İşlemleri” menüsü vasıtasıyla e-Bildirge kullanıcı değişikliği işlemlerine ilişkin başvuru yapabilecekler. Öte yandan e-Bildirge kullanıcı değişiklik işlemleri internet üzerinden yapılabileceği gibi ünitelere doğrudan yapılan başvurular da kabul edilmeye devam edilecek.
SGK Tıbbi Malzeme Başvuruları Yönergesi Güncellendi: Sosyal Güvenlik Kurumu Tıbbi Malzeme Başvuruları ile İlgili Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönerge 17 Ekim 2024 tarihinde yayımlandı. Söz konusu Yönerge yayımı tarihi itibari ile yürürlüğe girmiş olup, 20.04.2016 tarihinde SGK resmi internet sayfasında yayınlanan ve halen yürürlükte bulunan Sosyal Güvenlik Kurumu Tıbbi Malzeme Başvuruları İle İlgili Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönerge yürürlükten kaldırılmış bulunmakta.
Tıbbi Bitki Listesi Değişti: Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nca 25.10.2024 tarihinde yapılan duyuru ile Tıbbi Bitki Listesi güncellenmiştir. Buna göre, Silybum marianum (L.) Gaertn. bitkisi için hazırlanan tıbbi bitki monografının “Sinonimi”, “Güvenlilikle İlgili Uyarılar”, “İlaç Etkileşimleri ve Diğer Etkileşimler” ve “Literatür” bölümleri güncel veriler doğrultusunda yeniden düzenlenerek tıbbi bitki listesinde yayımlanmıştır.
TİTCK Kozmetik Ürünlerle İlgili Yönetmelik Taslağı Hazırladı: Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nca 25.10.2024 tarihinde “Kozmetik Ürünler ile İnsanlar Üzerinde Yapılacak Çalışmalar Hakkında Yönetmelik Taslak” hazırlanmıştır. Kozmetik firmalarının görüşlerini 22 Kasım tarihine kadar TİTCK Kozmetik Ürünler Daire Başkanlığı’na iletebilmesi mümkündür.
Tıbbi Cihaz Belge ve Ürün Kaydı Yapan Firmaların Dikkatine: Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nca yapılan duyuru kapsamında, Ürün Takip Sistemi (ÜTS)’nde “Üretici/İthalatçı/Bayi/İhracatçı” ve “Ismarlama ortez protez merkezi” firma türünde bulunan firmalar adına tıbbi cihaz belge ve ürün kayıt işlemlerini gerçekleştiren kişilerin firmaların doğrudan kendi çalışanı olmadığı durumlardan kaynaklı veri güvenliği ve sorumluluk adına ortaya çıkması muhtemel sorunların ortadan kaldırılması maksadıyla bir kişinin belirtilen firma türleri özelinde firma kullanıcısı olarak en fazla 10 firmada tanımlanabilmesi yönünde ÜTS sisteminde yazılım geliştirmesi tamamlanmış olduğu duyurulmuştur. Bu doğrultuda sürüm güncellemesi ile belirtilen firma türlerinde kullanıcıların 10 dan fazla firmaya eklenmesine sistem izin vermeyecek olup halihazırda 10 dan fazla firmada kullanıcı olarak kayıtlı olan kişilerin 01.01.2025 tarihine kadar bu hükme uygun olacak şekilde gerekli işlemleri gerçekleştirmeleri gerekmektedir.