Türkiye Büyük Millet Meclisi’ndeki görüşmeleri sırasında epey tartışılarak kabul edilen 7557 sayılı Kanun ile eczane, hastane, hekimler ve medikal firmalarını yakından ilgilendiren çok önemli değişiklikler yapıldı. Sağlık alanındaki bu torba yasa 24 Temmuz 2025 tarihli ve 32965 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu makalemizi sağlık alanında yaşanan değişikliklere ve özellikle de eczaneleri ilgilendiren değişikliklerin neler olduğuna ayırdık.
İlaç ve Tıbbi Gıdada Tedarik İzleme Zorunluluğu
Torba Yasa ile yapılan ilk düzenleme tedarik izleme zorunluluğunun yeniden düzenlenmesi. Esasen ecza depoları ve ruhsat/izin sahiplerinin beşerî tıbbi ürünler ile özel beslenme gıdalarının tüm hareketlerini anlık olarak Sağlık Bakanlığı sistemine bildirmeleri gerekiyordu. Ancak bu yükümlülük sıkı takip edilmiyordu ve aykırı davrananlara bir ceza yoktu. Artık aykırı davrananlara bildirmedikleri ürünler için depocu satış bedelinin 2 katı tutarında idari para cezası var. Cezanın üst limiti tanımlanmamış olması caydırıcılık açısından altı çizilmesi gereken bir husus.
Bu kapsamda 02.03.1927 tarihli ve 984 sayılı Ecza Ticarethaneleriyle Sanat ve Ziraat İşlerinde Kullanılan Zehirli ve Müessir Kimyevi Maddelerin Satıldığı Dükkanlara Mahsus Kanuna ek bir madde eklendi. Madde şöyle: “Ecza ticarethaneleri; beşerî tıbbi ürünlerin ve özel tıbbi amaçlı gıdaların tedarik zinciri içindeki tüm hareketlerini Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara uygun olarak takip sistemine bildirir. Bu fıkraya aykırı hareket edenlere, aykırılığa konu tüm ürünlerin aykırılığın tespit tarihindeki depocu satış fiyatları toplamının iki katı tutarında idari para cezası verilir. Aynı fiilin bir yıl içindeki ikinci tespitinde idari para cezası bir kat artırılarak uygulanır, üçüncü tespitte ecza ticarethanesinin ruhsatnamesi iptal edilir.”
Ecza ticarethaneleri beşerî tıbbi ürünler, özel tıbbi amaçlı gıdalar ve etkin maddelerin muhafazası ve dağıtımını Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara uygun olarak yapar.”
Tedarik Zinciri Bakanlıkça Takip Edilecek
Keza torba yasa kapsamında 14.05.1928 tarihli ve 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanununa aşağıdaki ek madde eklenmiş bulunuyor. Söz konusu madde de şu şekilde: “Ruhsat veya izin sahipleri; beşerî tıbbi ürünlerin ve özel tıbbi amaçlı gıdaların tedarik zinciri içindeki tüm hareketlerini Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara uygun olarak takip sistemine bildirir. Bu fıkraya aykırı hareket edenlere, aykırılığa konu tüm ürünlerin aykırılığın tespit tarihindeki depoya satış fiyatları toplamının iki katı tutarında idari para cezası verilir. Aynı fiilin bir yıl içindeki tekerrüründe idari para cezası bir kat artırılarak uygulanır.”
Keza, ayni doğrultuda bir başka değişiklik olarak 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanunun 24’üncü maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesine “ilaçların” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve özel tıbbi amaçlı gıdaların” ibaresi eklenmiş bulunmakta. Böylece eczanelerde satılan tıbbi mama ve gıdalar da tedarik zinciri takibine alındı.
Eczanelere Para Cezası Getirildi
Bir başka değişiklik ise eczanelere uygulanacak idari para cezalarına ilişkin. Buna göre 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanunun 44’üncü maddesinde (yani ceza maddesinde) değişiklik yapılmış bulunuyor.
Bu düzenleme ile “Eczanelerden zehirli ve müessir maddeler ile ilaçların toptan satışı yapılamaz ve eczaneler ihalelere giremez.” hükmünün ihmali ceza kapsamına alındı. Keza, “eczaneler arası ilaç takası, toptan satış sayılmaz; ilaçların ve özel tıbbi amaçlı gıdaların satışı, alındığı ecza deposuna veya mücbir sebep hâlinde diğer depolara iadesi, eczaneler arasındaki takası, miadı geçmiş ya da bozulmuş olanlarının imhası işlemlerinde ilaç takip sistemine bildirim yapılması zorunludur.” hükmünün ihlali halinde de idari para cezası uygulanacak.
Peki, uygulanacak ceza ne kadar? Aykırılığa konu tüm ürünlerin aykırılığın tespit tarihindeki eczacı satış fiyatları toplamının iki katı tutarında idari para cezası verilecek. Bu kapsamında verilen idari para cezaları, aynı fiilin bir yıl içindeki tekerrüründe bir kat artırılarak uygulanacak.
Tıbbi Kenevir Yasal Statüye Kavuştu
Önemli bir değişiklik olarak torba yasa ile tıbbi kenevir üretimi yasal bir statüye kavuşmuş bunuluyor. Aslında Avrupa Birliği ve ABD’de zaten olan söz konusu düzenlemeleri yapma konusunda ülkemiz oldukça gecikmişti. Kenevir gibi tarımsal açıdan çok değerli, ülkemizde de oldukça verimli olarak yetişen bir ürünü değerlendiremiyorduk. Uzun süredir beklenen bu değişiklik ile kenevirden elde edilen hammaddeler, Sağlık Bakanlığı ruhsatıyla tıbbi amaçlı olarak üretilebilecek ve eczanelerde satılabilecek. Bu kapsamda 12/6/1933 tarihli ve 2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanunun 23’üncü maddesinin birinci fıkrasına şu cümleler eklendi: “Kenevirden elde edilen tıbbi ürünler, sağlık ürünleri ile kişisel bakım ürünleri ve destek ürünlerine yönelik ruhsatlandırma ya da takip sistemlerine kayıt işlemleri Sağlık Bakanlığınca gerçekleştirilir. Bu ürünler sadece eczanelerden satılabilir.”
Uygulamanın nasıl olacağı, izin süreçleri ve ihracat detayları ile İçişleri Bakanlığı ve Tarım ve Orman Bakanlığının görüşü alınarak Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek. Böylece eczaneler ürün gamına yeni bir ürün daha eklenmiş bulunuyor.
Eczanelere Stok Affı Geldi
Önemli bir düzenleme olarak da eczanelerin uzun süredir beklediği stok affı gelmiş bulunuyor. Bu konuda Türk Eczacılar Birliği’nin etkisinin olduğunu söylemek gerekiyor. Düzenleme ile 15 Mart 2025 öncesindeki hatalı-eksik stok kayıtları, kanunun yayımından itibaren 3 ay içinde düzeltilirse; eczaneler, depolar ve ruhsat sahipleri para cezalarından muaf tutulacak.
Bu kapsamda eczanelere ilişkin bir geçici hüküm getirilmiş bulunmaktadır. Hüküm şöyle: “Eczaneler, ecza ticarethaneleri ve ruhsat veya izin sahipleri; uyuşturucu, psikotrop ve kontrole tabi ilaçlar hariç olmak üzere, 15/3/2025 tarihinden önce takip sistemine bildirim yaptıkları halde fiilî stoklarında bulunmayan ilaçlara ait kayıtları veya fiilî stoklarında bulunduğu halde takip sistemine bildirim yapmadıkları ilaçlara ait kayıtları, bu maddenin yayımı tarihinden itibaren üç ay içinde takip sistemi üzerinde gerekli bildirimleri yapmak suretiyle fiilî duruma uygun hale getirir.
Bu madde kapsamında uyumsuzlukların giderilmesi hâlinde eczaneler için 6197 sayılı Kanunun 44’üncü maddesinde, ecza ticarethaneleri için 984 sayılı Kanunun ek 1 inci maddesinde ve ruhsat veya izin sahipleri için 1262 sayılı Kanunun ek 8 inci maddesinde belirtilen yaptırımlar uygulanmaz.”
Hastanelere Reklam Yasağı
Son olarak, doğrudan eczanelerle ilgili olmayan ancak özel sağlık kuruluşlarını yakından ilgilendiren bir değişlik de yapılmış bulunuyor. Şöyle ki, 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun ek 11 inci maddesine dördüncü fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklendi:
“Özel sağlık kuruluşları, sağlık hizmetlerine yönelik tanıtım ve bilgilendirme sınırını aşan reklam niteliğindeki faaliyetlerde bulunamaz. Sağlık hizmetlerinde tanıtım ve bilgilendirme faaliyetleri; adres ve iletişim bilgileri, çalışma gün ve saatleri, hasta kabul edilen uzmanlık dalları, çalıştırılan sağlık meslek mensuplarının mesleki ve akademik ünvanları ve hizmet verilen sağlık alanıyla ilgili sağlığı koruyucu ve geliştirici nitelikteki bilgiler ile sınırlıdır. Bu sınırları aşanlar ile yanıltıcı, aldatıcı, insan sağlığını tehlikeye düşüren veya haksız rekabet ortamı yaratan fiillerde bulunanlar, yüz bin Türk lirasından az olmamak üzere bir önceki aya ait brüt hizmet gelirinin yüzde ikisine kadar idari para cezası ile cezalandırılır.”
Özel hastaneler tanıtımlarından sağlık hizmetleri ve iletişim bilgileri dışında bir hususu reklam yapamayacak. Aksi takdirde hastanenin brüt gelirinin yüzde 2’sine kadar cza uygulanabilecek. Bu düzenleme özellikle kamuoyunda “Yenidoğan Çetesi” olarak bilinen rezaletin tümüyle ortadan kaldırılması için getirilmiş bulunmakta.
Sahte Tıbbi Cihazlar Sorunu
Son olarak, piyasada sıkça görülen sahte tıbbi cihazlar konusunda da ağır yaptırımlar getirilmiş bulunmakta. Buna göre her türlü tıbbi cihazın sahtesini piyasaya arz edenler ile piyasada bulunduran veya hizmete sunanlar hakkında 1 Milyon TL’den 10 Milyon TL’ye kadar idari para cezası verilecek.
Keza, yetkisiz satış ve servis hizmeti verilmesi de cezaya bağlandı. Sağlık Bakanlığı’nca izin verilen yerler ve belirlenen usuller haricinde tıbbi cihazların satış, reklam, dağıtım ve pazarlamasını yapanlar ile teknik servis hizmetini sunanlar hakkında 500 bin TL’den 5 Milyon TL’ye kadar idari para cezası verilecek.
Tıbbi cihaz firmalarının ve eczanelerin bundan böyle tıbbi cihaz satışı yaparken bu hususa dikkat etmeleri önem arz ediyor.
—
Doktorlar Artık SSK’lı (İşçi Statüsünde) Çalışacak
Torba Yasa ile yapılan bir düzenleme de hekimlerin özel sağlık kuruluşlarında çalışma şartlarına ilişkin. Torba Yasa ile 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanunun 12’nci maddesinin üçüncü fıkrasının birinci cümlesinde yer alan “birden fazla” ibaresi “en fazla iki” şeklinde değiştirilmiş bulunuyor. Buna göre tabipler, diş tabipleri ve tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlar, Sağlık Bakanlığınca yapılan istihdam planlamaları çerçevesinde ve (i) kamu hastaneleri, (ii) özel hastaneler veya vakıf hastaneleri ve (iii) SGK ile sözleşmesiz hastaneler ve muayeneler için ayrı ayrı olmak kaydıyla en fazla iki sağlık kurum ve kuruluşunda çalışabilecek.
Böylece hekimlerin özel sektörde çalışabileceği hastane sayısı sınırlandırılmış bulunuyor. Buna göre bir hekim SSK’lı olarak en fazla iki özel sağlık kuruluşunda çalışabilecek, ki buradaki amaç, kamu-özel dengeyi korumak. Özellikle kamuoyunda “Yenidoğan Çetesi” olarak ifade edilen usulsüzlük sonrasında hekimlerin istihdamında böyle bir düzenleme yapılması arzu edilmiş görünüyor.
Keza, düzenleme ile yapılan bir başka değişiklik de hekimlerin sosyal sigortalılığına ilişkin. Tabipler, diş tabipleri ve tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlar, Sosyal Güvenlik Kurumu ve kamu kurumları ile sözleşmesi olup olmamasına bakılmaksızın özel sağlık kurum ve kuruluşları ile vakıf üniversitelerinde 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında (yani eski tabirle SSK’lı) sigortalı olarak çalışacak.
Böylece daha evvel yaygın olarak uygulanan hekimlerin hastanelerde çalışırken 4/1-(b)’li olması ve hastaneye fatura kesmesi uygulaması özel kanunla engellenmiş bulunuyor. Ancak şunu belirtelim ki, öte yandan 5510 sayılı Kanun’un Ek 10’ncu maddesi kapsamındaki (hekimlerden fatura karşılığı hizmet alma uygulamasına ilişkin) düzenleme de devam ediyor. Başka bir ifade ile kanunlarda çelişki oluşmuş durumda. Amaçlanan şey eğer hekimlerin faturalı çalışması uygulamasının oluşturduğu sorunların önüne geçmek ise uygulama karmaşasına engel olunması için yasaların uyumlulaştırılması gerekiyor.
Bu maddenin uygulanması bakımından Sosyal Güvenlik Kurumunca branş bazında sözleşme yapılan özel sağlık kurum ve kuruluşları ile vakıf üniversiteleri yalnızca sözleşme yaptıkları branşlarda özel hastane kabul ediliyor. Mesleğini serbest olarak icra edenler, hizmet bedeli hasta tarafından karşılanmak ve SGK’dan talep edilmemek kaydıyla, özel ve vakıf sağlık kuruluşlarında da hastalarının teşhis ve tedavisini yapabiliyorlar.
SAĞLIK VE SOSYAL GÜVENLİK SEKTÖRÜNDE GÜNDEM
SGK Bedeli Ödenecek İlaçlar Listesi Değişti: 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereğince uygulanan Sosyal Güvenlik Kurumu İlaç Geri Ödeme Yönetmeliği’nin 12 nci maddesi ile SGK Sağlık Uygulama Tebliği’nin ilgili maddeleri gereğince düzenlenen “Bedeli Ödenecek İlaçlar Listesi” 04.07.2025, 11.07.2025, 16.07.2025, 21.07.2025 ve 25.07.2025 tarihlerinde değiştirilmiştir. Keza, Ek-2 EK-4C YURT DIŞI İLAÇ FİYAT LİSTESİ ile Ek-1 EK-4A BEDELİ ÖDENECEK İLAÇLAR LİSTESİ de 10.07.2025 tarihinde değiştirilmiş bulunuyor. Okurlarımız güncel listelere SGK’nın resmî web sitesi olan www.sgk.gov.tr adresinden ulaşabilir.
SGK Yurtdışı İlaç Listesi Değişti: 26 Haziran 2025 Tarihli ve 32938 Sayılı Resmî Gazete’de Yayımlanan “Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” ile SGK’nın yurtdışı ilaç listesi değişmiş bulunmaktadır. Buna göre Ek-2 EK-4C YURT DIŞI İLAÇ FİYAT LİSTESİ güncellenmiştir. Buna göre güncel olarak 400 yurtdışı ilaç SGK tarafından karşılanmaktadır. Okurlarımız güncel listeye SGK’nın resmî web sitesi olan www.sgk.gov.tr adresinden ulaşabilir.
Fatura İnceleme İlleri Değişti: Fatura incelemeyle ilgili bazı illerde değişiklik yapılmış bulunmakta. Buna göre, Tokat ilinde faaliyet gösteren; SGK ile sözleşmeli eczanelerin gönderecekleri reçete ve eki belgeler ile eczanelerden, reçete düzenlenmesi suretiyle temin edilen tıbbi malzemelere ait fatura ve eki belgelerin Ağustos 2025 (dahil) döneminden itibaren teslimi, incelenmesi, itirazların değerlendirilmesi, üst komisyonlara havale ve ödeme işlemleri ile sözleşme işlemleri Tokat Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünce yürütülecek. Keza, Erzurum Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü sorumluluk alanında faaliyet gösteren (Erzurum, Ağrı, Iğdır illeri); sözleşmeli sağlık hizmet sunucularına (hastane, diyaliz merkezi, tıp/dal merkezi vb.) ait fatura ve eki belgelerin, Ağustos 2025 (dahil) döneminden itibaren sözleşmelerinin yürütümü, teslimi, incelenmesi, itirazların değerlendirilmesi, üst komisyonlara havale ve ödeme işlemleri Trabzon Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünce yürütülecek. Son olarak, Kahramanmaraş ilinde faaliyet gösteren; SGK ile sözleşmeli sağlık hizmet sunucularına (hastane, diyaliz merkezi, tıp/dal merkezi vb.) ait fatura ve eki belgelerin, Ağustos 2025 (dahil) döneminden itibaren teslimi, incelenmesi, itirazlarının değerlendirilmesi, üst komisyonlara havale ve ödeme işlemleri ile sözleşmelerin yürütümü Adana Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünce yürütülecek.
SGK’nın Fatura İnceleme Esasları Değişti: Sosyal Güvenlik Kurumu ile sözleşmeli sağlık hizmet sunucularına ait faturaların incelemelerinde kullanılan “Fatura İnceleme Usul ve Esasları” 7 Temmuz 2025 tarihinde güncellenmiş bulunuyor. Okuyucularımız güncel belgeye SGK’nın resmî web sitesi olan www.sgk.gov.tr adresinden ulaşabilir.
