Türkiye’de 2024 itibariyle bazı ilaçlarda ithalatın azalmasına karşılık, toplam ithalattaki artışın sürdüğünü belirten TEİS Başkanı Nurten Saydan, “Türkiye’nin 2023 yılında ithal ilaca ödediği toplam tutar 5 milyar 735 milyon dolar iken, 2024 yılında bu rakam 6 milyar 220 milyon dolara çıkmıştır. Bu tutar, bir önceki yıla göre yüzde 8,5 artış anlamına gelmektedir. Aynı dönemde ilaç ihracatındaki artış ise yalnızca yüzde 3’te kalmıştır. Böylece, Türkiye’nin ilaç ihracatının ithalatı karşılama oranı yüzde 37’ye kadar gerilemiştir.” dedi.
Türkiye’nin ilaçta kutu bazında yerli üretimin yüksek olmasına karşılık, tutar bazında ithalatı yüksek seyretmeye devam ediyor. Türkiye’de üretimi geliştirilmeye çalışılan biyoteknolojik ilaçlarda ise dışa bağımlılık hem tutar hem de miktar bazında ciddi olarak yorumlandı. Tüm Eczacı İşverenler Sendikası (TEİS) tarafından yapılan bir çalışmada, Türkiye’de biyoteknolojik ilaçlarda 410 farklı formdan sadece 40’ının üretildiğine dikkat çekilerek bu tür ilaçların ithalatının 2024 sonunda 60,9 milyar TL olduğu vurgulandı. Aşılarda ise temel aşıların neredeyse tamamının ithal edildiği vurgulandı. TEİS çalışmasında, 2024’te Türkiye’ye 103 farklı ülkeden 6.2 milyar dolarlık ilaç ithal edildiği kaydedildi.
İlaç Endüstrisi İşverenler Sendikası’nın raporundan da yararlanılan çalışmada, biyoteknolojik ilaçlarla aşılarda dışa bağımlılığa dikkat çekildi. TEİS çalışmasında, “Biyoteknolojik ilaçlar ve aşılar özelinde de benzer bir dışa bağımlılık yaşanmaktadır. Türkiye’de 2024 itibarıyla biyoteknolojik ilaç pazarı toplam 60,9 milyar TL (değer bazında yüzde 18,8 pay) büyüklüğe ulaşmış olsa da, bu pazar 410 farklı formdan oluşmakta, yalnızca 40 form ülkemizde üretilmekte, geriye kalan neredeyse tamamı ithal edilmektedir. Diğer bir ifadeyle, ilaç endüstrimizde öncü nitelikteki biyoteknolojik ürünlerin büyük bölümü dışarıdan tedarik edilmektedir.” denildi.
“Aşılar için durum daha kritik”
Türkiye’nin COVID salgını sırasında ülke gündeminde ağırlıklı hale gelen konulardan olan aşılarda da 2024 itibariyle dışa bağımlılığın devam ettiği kaydedilen çalışmada, “Aşılar açısından durum daha da kritiktir: Ülkemizde kullanılması gereken temel aşıların tamamı halen ithalat yoluyla karşılanmakta, yıllık yaklaşık 500 milyon TL’lik aşı bütçesi yüzde 100 yabancı kaynaklara gitmektedir . Bu tablo, pandemi veya salgın gibi acil sağlık ihtiyaçlarında yerli aşı ve biyoteknolojik üretimin ne kadar stratejik olduğunu ortaya koymaktadır. Uzmanlar da gerekli aşı ve biyoteknolojik ilaçların yerli üretiminin geliştirilmesiyle hem hastaların erişiminin kolaylaşacağı hem kamu maliyesindeki ithalat yükünün hafifleyeceği vurgulamaktadır.” yorumu yapıldı.
TEİS Başkanı Saydan: Yerli üretim artırılmalı
TEİS Başkanı Nurten Saydan, çalışmaya yönelik yaptığı değerlendirmede, Türkiye’de 2024 itibariyle bazı ilaçlarda ithalatın azalmasına karşılık, toplam ithalattaki artışın sürdüğüne vurgu yaparak, “Türkiye’nin 2023 yılında ithal ilaca ödediği toplam tutar 5 milyar 735 milyon dolar iken, 2024 yılında bu rakam 6 milyar 220 milyon dolara çıkmıştır. Bu tutar, bir önceki yıla göre yüzde 8,5 artış anlamına gelmektedir. Aynı dönemde ilaç ihracatındaki artış ise yalnızca yüzde 3’te kalmıştır. Böylece, Türkiye’nin ilaç ihracatının ithalatı karşılama oranı yüzde 37’ye kadar gerilemiştir.” dedi.
Nurten Saydan, Türkiye’de yerli ilaç üretiminin artırılması gerekliliğine işaret ederek, bu alanın özel olarak teşvik edilmesini, ilaç fiyat belirleme sisteminin iyileştirilmesini önerdi. Saydan ayrıca, uzun süredir eczacıların gündemde tuttuğu, ilaç marka ismi yazılması yerine, etken maddenin reçete edilerek eczanelerin yerli ilaç verme imkanı oluşturulması önerisini tekrarladı.
