Retinoidler, hücre büyümesi ve farklılaşmasında rol oynayan A vitaminine benzer yapı ve etki mekanizmasına sahip maddeler grubunu içerir. Epitel hücrelerinin büyümesini ve farklılaşmasını düzenleyici özellikleri sayesinde dermokozmetik ürünlerde sıklıkla kullanılırlar.
Retinoidlerin Faydaları:
• Epidermal proliferasyon (hücresel bölünme) ve keratinizasyonu düzenler.
• UV ışınları ile indüklenen Matriks Metalloproteinazı (MMP) modifiye ederek yaşlanmayı iyileştirir.
•İçerdikleri konjuge yan zincir ile UV ışınını emerek hücre ölümü ve DNA hasarını önler.
• Dermis tabakasında fibroblastlara etki ederek kolajen sentezini düzenler.
• Yağ salgısını düzenler.
• Glikozaminoglikan (GAG) üretimin indükler.
• Antienflamatuar aktivitesi vardır.
• Ciltte melanin pigmentinin oluşumunu düzenler.
• Bazı formları antibakteriyel etki göstererek akne tedavisinde kullanılmaktadır.
Retinol Esterleri
Retinil propionat, retinil palmitat, retinil linoleat retinoidlerin ester grubunda yer alan bileşiklerdir. Retinoik aside dönmek için 3 aşamalı dönüşümden geçmeleri gerektiğinden aktiviteleri diğer gruplara göre daha zayıftır. Ayrıca yüksek molekül ağırlıkları sebebi ile dermis tabakasına ulaşamazlar.
Tahriş riskleri en az olan grup olduklarından, antioksidan özellikleri için tercih edilebilirler.
Retinol
Dermokozmetik ürünlerde en sık kullanılan form retinol formudur. Etki gösterebilmek için önce retinale, ardından retinoik aside dönüşür. Bütün retinoidlerin retinoik aside dönüşmesinin sebebi, ilgili reseptörlere yalnızca retinoik asidin bağlanabiliyor
olmasıdır. GAG ve kolajen miktarını artırarak kırışıklık görünümünün iyileşmesini sağlar.
Retinaldehit
Retinoid ailesinin aldehit formundaki üyesidir. Kararsız bir madde olduğundan stabil edilmesi zordur, bu sebeple retinol kadar yaygın kullanılmaz. Yaşlanma karşıtı aktivitesi retinolden daha yüksek, hatta retinoik aside yakın bulunmuştur.
Kırışıklığı azaltıcı ve cildi pürüzsüzleştirici etkisi bulunur. Antibakteriye aktivitesi sayesinde akne probleminde de etkili olmaktadır.
Retinoik Asit
Cilde uygulandığında herhangi bir dönüşüm geçirmeden doğrudan etki ettiğinden en iyi sonuçları veren formdur. Fakat tahriş riskinin çok yüksek olması sebebiyle dermokozmetik ürünlerde değil, yalnızca ilaçlarda bulunur. Mutlaka doktor kontrolünde kullanılması gerekir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
• A vitamini oldukça kararsız olduğundan ışık ve hava ile temas sonucu etkinliğini kaybedebilir. Hava almayan, koyu renkli ambalajda saklanmalıdır.
• Fotosensiviteye sebep olabileceğinden yalnızca akşamları uygulanması gerekir.
• Ciltte kuruluk ve tahrişe sebep olabileceğinden her zaman nemlendiricilerle beraber
kullanılmalıdır.
• Düşük yüzdede kullanılarak başlanmalıdır.
• Gebelikte kontrendikedir.
• Ortalama 8-12 hafta sonra etki göstermesi beklenir.
Kaynaklar:
DOI: 10.2165/00003495-200565080- 00003
DOI: 10.1016/0738-081x(95)00156-a
DOI: 10.1177/1090820X09360704
PMID: 15696984
https://www.theskintellectuals.com/the-ultimate-guide-to-vitamin-a