Ömer Kenan [Erem] Bey 1891 yılında doğmuştur. 1910 yılında Eczacı Mektebi’nden mezun olmuştur. Üsküdar’ın ve İstanbul’un uzun süre hafızasında kalacak olan Ömer Kenan Eczanesi ve Laboratuvarı’nı 1916 yılında Üsküdar Dereboyu Cadddesi No: 154’te açmıştır.
Ömer Kenan Bey’in laboratuvarından ürettiği en önemli ilaçların başından Assipine Kenan gelmektedir. Adından da anlaşılacağı gibi bu ilaç Bayer’in meşhur Aspirine’in muadili olarak piyasa çıkmıştır. Laboratuvarında bunun dışında da birçok ilaç üretimi yapan Ömer Kenan Bey, gazete ve dergilere ilanlar vererek müstahzarlarının reklamlarını yapmayı ihmal etmemiştir.
Özellikle dönemin eczacılık derneği olan Türkiye Eczacıları Cemiyeti’nin yayın organı olan Türk Eczacı lemi dergisine tam sayfa ilanlar vermiştir. Laboratuvarında Kenan Müshil Şekeri, Rusma Kenan, Santonin Pastili ve Klorat dö Potas Pastili ve saç boyası Nevmin’i üretmiştir. Bunların yanında Ganibalin Kumral Saç Boyası (1929), Fenni Saç Boyası (1930) ve Kenan Müshil Hapları (1932) üretimine devam etmiştir. Ömer Kenan Bey, 1929 yılında kurulan Türkiye Eczacıları Laboratuvarı’nın da kurucularındadır.
1950 yılında Ömer Kenan Bey vefat ettikten sonra eczaneyi kızı ve damadı yönetmiştir. Ömer Kenan Bey’in kızı Beria Gevher Hanım 1943 yılında Eczacı Mektebi’nden mezun olmuş ve aynı sınıftan arkadaşı askeri eczacı Adnan Bibin ile evlenmiştir.
Beria-Adnan Bibin döneminde Ömer Kenan Eczanesi ve Laboratuvarı yeni müstahzarlar üretmeye devam etmiştir. Bu dönemde Novosilamit, Allidon, Entero fort, Libramid, Süpernox, Ulkogel ve Kodevit isimli ilaçların üretimi yapılmıştır.
Ömer Kenan Eczanesi başlıklı zarf. Zarfın üzerinde eczanede o dönem üretilen müstahzarların isimleri şöyle yazılmıştır: Assipine Kenan tabletleri, Kenan Mühsil Şekeri, Rusma Kenan Sıhhi Taharet Pudrası. (Eyüp Talha Kocacık Koleksiyonu)
Ömer Kenan Erem (1891-1950) (Baytop, Laboratuvar’dan Fabrika’ya s. 162.)
Baytop’un kitabında Ömer Kenan Bey için 1890-1949 yılları arasında yaşadığı, Arıkan’ın makalesinde ise 1840-1949 yılları arasında yaşadığı kaydedilmiştir. Sandalcı’nın yayınlanmamış Eczacılık Tarihi Notları’na baktığımızda 1891-1950 tarihleri verilirken yanına “mezar taşı Edirnekapı” notu düşülmüştür. Bu ifadeye göre Sandalcı’nın mezar taşını gördüğü anlaşılmaktadır. Bu sebeple Ömer Kenan Erem’in 1891-1950 yılları arasında yaşadığı esas alınmıştır.
Ömer Kenan Bey’in eczanesinde kullandığı kaşelerden biri. (Eyüp Talha Kocacık Koleksiyonu)
“Üsküdar’da Ömer Kenan Eczanesi Müstahzaratı” başlığıyla Türk Eczacı lemi dergisine verilen reklam. (Türk Eczacı lemi 1: 12, 1929)
Eczane ve laboratuvar 1972 yılında kapatılmıştır. İşletme kapatıldıktan sonra Turhan Baytop’un naklettiğine göre ileride ne olur bilinmez kaygısıyla eczane ve laboratuvara ait evraklar, kaşeler vb. malzemeler yakılmıştır.
Eczane ve laboratuvardan bugüne kadar diğer malzemelerle sizleri baş başa bırakayım.
Assipine Kenan isimli ilacın Cumhuriyet dönemi kutusu (Eyüp Talha Kocacık Koleksiyonu)
Assipine Kenan isimli ilacın Osmanlı dönemi kutusu. (https://phebusmuzayede.com/10822-osmanlica-fransizca-etiketli-assipine-kenan-agri-kesici-ilac-sisesi-uskudar-omer-kenan-eczanesi-1×8-cm-.html Erişim Tarihi 13 Mayıs 2023)
Kaynakça
Turhan Baytop, Eczâhâne’den Eczane’ye (Bayer: 1995): 113.
Turhan Baytop, Laboratuvar’dan Fabrika’ya (Bayer: 1997): 162-163.
Ayten Arıkan, “Ecz. Murat Özdoğan’ın Türk Eczacılık Tarihi Koleksiyonu” Osmanlı Bilimi Araştırmaları 12 (2010): 91-92.
Mert Sandalcı, Belgeler Türk Eczacılığı. (Dr. Nejat F. Eczacıbaşı Vakfı) Cilt:1 s. 85. Cilt: 2 s. 67 ve s. 130-131.
