Sağlık hizmetlerine ve ilaca erişim temel bir insan hakkı. Bu çerçevede gerek piyasa mekanizmaları gerekse de kamusal finansman ve sağlık hizmeti üretim modelleri ile bireylerin sağlıklarının korunması yönünde tedbir almak Devletin de Anayasal sorumluluğu.
Bir süredir “Piyasada Bulunmayan İlaçlar Sorunu” ile uğraşıyoruz. Bunun önemli nedenlerinden biri ilaç Avro kuru ile reel kur arasındaki farkın yüzde iki yüzleri geçmesi nedeniyle ilaç üreten firmaların piyasaya ilaç vermemeye başlaması oluşturdu.
Oysa bırakınız ilacı, herhangi bir ürünü piyasaya vermeyerek depolarda tutmak hukukumuzda karaborsacılık olarak tanımlanıyor ve suç. Hele ilaç gibi insanların doğrudan canını ilgilendiren ve bireylerimizin sağlık hizmetlerine erişimini oldukça kısıtlayan bu tarz durumlara izin verilmemesi önemli.
İlaç Sorununa Nihayet Neşter Atıldı
Şimdi piyasada bulunmayan ilaçlarla ilgili bir takım önemli adımlar atılmış bulunuyor.
İlk adım, ilaç fiyatlandırmasında kullanılan Avro kurunun güncellenmesi oldu. Bu kapsamda ilaçlara yeni fiyatlar ise 10,7577 TL Kuru ile güncellenmiş durumda. Geçerli olacak yeni depocuya satış fiyatının, mevcut depocuya satış fiyatının eski Avro değerine bölündükten sonra yeni Avro değeri ile çarpılarak hesaplanması, suretiyle bulunacak yeni fiyatlar ise 15 Temmuz 2022 tarihinde geçerli olmuş bulunuyor.
İkinci tedbir olarak SGK ilaç iskonto baremlerini bu yıl üçüncü kez olmak üzere güncelledi. İlerleyen sayfalarda ayrıntılarını aktardık. Bunlar ilaç fiyatlarındaki artış beklentisini kısmen de olsa karşılayan güncellemeler ve piyasayı rahatlatmak açısından önem arz ediyorlar.
Sağlık Bakanlığı Kırmızı Kart Çekti!
En önemli ve en etkili olacak tedbir ise Sağlık Bakanlığı’ndan geldi. Uzun süredir devam edem “piyasada olmayan ilaçlar” sorununu çözmek için ilaç Avro kurundaki yüksek tutarlı güncelleme sonrasında tabiri caizse Sağlık Bakanlığı kırmızı kart çekti!
Buna göre Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, yaptığı açıklamayla, piyasada bulunamayan ilaçlar için ihracat yasağı getirileceğini duyurdu. Piyasada halen az bulunan ilaçların ihracatına bir süreliğine ara verilmesi suretiyle bazı yerli ilaç firmalarının piyasaya ilaç vermek yerine depolarında saklayarak bu ilaçları çeşitli ülkelere ihraç ederek yüksek kar elde etmeyi tercih etmelerinin önlenmesi amaçlanıyor.
Önemli bir adım olan bu uygulamanın yerli ilaç firmalarının piyasadan çektikleri ilaçları tekrar iç piyasaya vermeleri suretiyle “piyasada olmayan ilaçlar” sorununu oldukça azaltması bekleniyor. Zira, ilaç firmaları ihraç edemediği ilaçları depolarında tutmak yerine piyasaya vermek zorunda kalacak.
Yerli İlaç ve Jenerik İlaç Çalışmaları Güçlendirilmeli!
Ancak bu tedbirler geçici tedbir. Ülkemizde hastaların ilaca erişimini kesin olarak garanti altına almak ve Türkiye’nin bir sağlık üssü olma konumunu güçlendirmek için yapılması gereken ne ihracatı kısıtlamak ne de ilaç firmalarına fahiş karlar kazandırmak.
Yapılması gereken ülkemizde yerli ilaç ve jenerik ilaç üretimi çalışmalarının desteklenmesi ve güçlendirilmesi. Yerli İlaç firmalarının Ekonomi Bakanlığı tarafından verilen yatırım ve AR-GE teşviklerinden en üst düzeyde faydalanması için “Yerli İlaç Çalışmalarının” stratejik önemde kabul edilmesi gerekiyor.
Eğer bu alanda başarılı olabilirsek bırakınız ülkemize hiç yakışmayan vatandaşlarımızın eczanede ilaç bulamaması sorununu ülkemiz Ortadoğu, Afrika ve Asya’nın ilaç üssü olabilir. Türkiye’nin bu potansiyeli var. Firmaları dolar kuruyla sıkıştırıp piyasaya doğal olmayan müdahalelerde bulunmak yerine aksine aynı firmaları teşviklerle destekleyip jenerik, orijinal ve özellikle de genetik ilaçlar başta olmak üzere yenilikçi ilaç teknolojilerine yatırım yapmamız gerekiyor. İlaç yatırımlarından ve firmalarından korkmayalım! Aksine bu firmaları güçlendirerek ilacı hem ucuz hem de erişilebilir yapabilir, ülkemize döviz kaybettiren ilaç ithalatını azaltıp Türkiye’yi ilaç üssü haline getirebiliriz.
—
İlaç Avro Kuru Yüzde 35 Artırıldı
Eczacı Dergisinde çeşitli kereler ilaç fiyatlandırmasında kullanılan Avro kuru çilesini ele aldık. Bu kapsamda Depocu ve Eczacı kar oranlarının yıllar itibariyle nasıl daraldığını, son düzenlemeler ile ilaç avro kurunun hesaplamasının değiştiğini ve ne yazık ki son gelinen durumda reel kur ile ilaç kuru arasındaki makasın bırakın açılmayı uçup gittiğini ve yüzde 250 haline geldiğini defalarca yazılarımızda dile getirdik.
Daha önce yazılarımızda belirttiğimiz üzere Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) tarafından alınan kararlar beşerî tıbbi ürünlerin fiyatlandırılmasında kullanılan 1 (bir) Avro değeri 2022 yılının ikinci yarısı içi 7,8656 TL olarak uygulanması kararlaştırılmış idi. Temmuz ayında yapılan artışın yetersiz kalması üzerine yıl bitmeden ve normal artış dönemi olan Şubat ayı beklenmeden Avro kurunda güncelleme yapıldı. Buna göre Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) resmi internet sitesinde 14/02/2022 tarihinde yapılan Duyuru ile beşeri tıbbi ürünlerin fiyatlandırılmasında kullanılan 1 (bir) Avro değerinin 7,8656 TL’den 10,7577 TL’ye artırıldığı, uygulamanın 15/12/2022 tarihi itibariyle geçerli olacağı bildirilmiş bulunuyor.
İlgili düzenleme Bedeli Ödenecek İlaçlar Listesinde yer alan ilaçlar için 15/12/2022 tarihinden itibaren geçerli. Böylece Reel Avro Kurunun 20 Liraya yaklaştığı günümüzde reel kur ile ilaç kuru arasındaki fark yüzde 250’ye kadar yükselmişken önemli ölçüde bir iyileştirme yapılarak yeniden yüzde 90’lar seviyesine indirildi.
Kur Değişince İskonto Baremleri Arttırıldı
Avro Kurunun Temmuz 15 Aralık’tan itibaren güncellenmiş olması nedeniyle ilaçlarda uygulanan iskonto baremleri de düşük kalmış bulunmakta idi.
İlaç Avro kuru güncellemesine istinaden Sağlık Uygulama Tebliğinde (SUT) değişiklik yapılıncaya kadar SUT’un “4.4.1- Uygulanacak indirim oranları” maddesinde yer alan iskonto oranları için belirlenen baremlere ait 14.12.2022 tarihinden itibaren uygulanan depocuya satış fiyatları (DSF) değiştirilmiş bulunuyor.
Söz konusu düzenlemelere istinaden aşağıda yer almaktadır.
Tablo: Ülkemizde 2021 yılından bu yana İlaç İskonto Baremlerinde yapılan değişiklikler ve 15.12.2022 tarihi itibariyle son uygulanan rakamlar.
SAĞLIK VE SOSYAL GÜVENLİK SEKTÖRÜNDE GÜNDEM
SGK Bedeli Ödenecek İlaçlar Listesi Değişti: 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereğince uygulanan Sosyal Güvenlik Kurumu İlaç Geri Ödeme Yönetmeliği’nin 12 nci maddesi ile SGK Sağlık Uygulama Tebliği’nin 7-(e) maddeleri gereğince düzenlenen “Bedeli Ödenecek İlaçlar Listesi” 02.12.2022, 09.132.2022, 16.12.2022 tarihlerinde değiştirilmiştir. Okurlarımız güncel listeye SGK’nın resmî web sitesi olan www.sgk.gov.tr adresinden ulaşabilir.
Antalya’da Fatura Teslim Tarihi Uzatıldı: Antalya ilinde yaşanan sel felaketi nedeniyle yaşanabilecek aksama ve gecikmelerin herhangi bir mağduriyet oluşturmaması için Antalya ilinin genelinde bulunan SGK ile sözleşmeli/protokollü tüm sağlık hizmeti sunucularının Kasım 2022 dönemine ait fatura/reçete teslim süresinin 30/12/2022 tarihi mesai bitimine kadar uzatılmıştır.
Antalya’nın Bazı İlçelerinde SGK Prim Ödeme Süresi Ertelendi: Geçtiğimiz ay Antalya ili Kumluca, Finike ve Demre ilçelerinde meydana gelen sel felaketi uyarınca bu ilçelerin Genel Hayata Etkili Afet Bölgesi olduğuna karar verildi. SGK tarafından alınan tedbir kapsamında da bu ilçelerde bulunan işverenlerin SGK’ya yapmaları gereken Aralık ayına ait bildirimler Ocak ayının 26’sına kadar ertelenmiş bulunuyor. Keza, işverenlerin 11 Aralık’tan itibaren borçları ve Kasım ile Şubat 2023 arasında oluşacak prim borçları 2 Mayıs 2023 tarihine kadar ertelendi, yani işverenlerin primlerini bu tarihe kadar ödemesi gerekmiyor, ödemezlerse cezası yok. Ertelenen prim borçlarından dolayı SGK’da borcu görünen işyerleri 2 Mayıs 2023 tarihine kadar teşviklerden de yararlanabilecek. Keza yine aynı tarihe kadar yapılandırma ve taksitlendirmeler bozulmayacak. Selin etkilediği ilçelerdeki işverenlerin mağduriyetini gidermeye dönük bu son düzenlemenin Antalya ilinin tümünü kapsamadığını ve sadece bu anılan ilçelerdeki işverenleri ilgilendirdiğinin altını çizelim.
Kronik Hastalık İlaç Raporları 30 Haziran 2023’e Yeniden Uzatıldı: Koronavirüs (Covid-19) Pandemisi nedeniyle vatandaşlarımızın sağlık hizmetine erişiminde aksamaya neden olunmaması ve olası bulaş riskinin azaltılması amacıyla SGK’ca 29.11.2021 ve 21.01.2022 tarihli duyurularda yer alan ilaç grupları dışında bulunan tüm ilaçların ve 20.03.2020 tarihli duyuru ekinde yer alan tıbbi malzemelerin rapor süreleri 30.06.2023 tarihine kadar uzatılmış olup, tüm ilaç/tıbbi malzemeler Sağlık Uygulama Tebliği hükümlerine uygun olarak düzenlenen hekim reçetesi karşılığında SGK ile sözleşmeli eczane/merkezlerden temin edilebilmesi mümkün bulunmaktadır.
SGK Grip Aşılarını Karşılıyor, Yeni Dönem Başladı: Sağlık Uygulama Tebliği kapsamında Grip Aşılarının SGK tarafından bazı hasta grupları için karşılanması söz konusu. Bu kapsamda olanlar şunlar: 65 yaş ve üzerindeki kişiler ile yaşlı bakımevi ve huzurevinde kalan kişilerin bu durumlarını belgelendirmeleri halinde sağlık raporu aranmaksızın; gebeliğin 2. veya 3. trimesterinde olan gebeler, astım dâhil kronik pulmoner ve kardiyovasküler sistem hastalığı olanlar, diyabet dâhil herhangi bir kronik metabolik hastalığı (ICD-10 kodlarının EK–4/D listesinde tanımlanan kodlar), kronik renal disfonksiyonu, hemoglobinopatisi veya immün yetmezliği olan veya immünsupresif tedavi alanlar ile 6 ay – 18 yaş arasında olan ve uzun süreli asetil salisilik asit tedavisi alan çocuk ve adolesanların hastalıklarını/gebelik durumunu belirten sağlık raporuna dayanılarak. Bu sayılan hasta grupları için tüm hekimlerce her Eylül ilâ Şubat dönemleri içerisinde reçete edildiğinde Grip Aşısı yıllık bir defaya mahsus karşılanıyor. Kapsama giren tüm vatandaşlarımıza, gecikmeden Grip Aşısını aile hekimlerine yazdırarak eczanelerde vurdurmak konusunda acele etmelerini hatırlatalım.
SGK Hastane Sözleşmeleri Yenilendi: SGK Özel Sağlık Hizmet Sunucusu ve Vakıf Hastaneleri sözleşmeleri yenilendi. Tüm hastane, sağlık merkezi ve vakıf hastanelerini en geç 30 Aralık 2022 tarihi itibariyle sözleşme yenilemeyi unutmamaları, halen imzalamamışlar ise ödemelerinde sorun yaşamamak için en kısa sürede SGK’ya başvurmaları için uyarmış olalım. Yeni SGK Hastane sözleşmeleri 1 Ocak 2023’ten itibaren geçerli olacak.
Ulusal Staj Programına Başvurmayı Unutmayın: Ulusal Staj Programı kapsamında 2023 yılı stajyer başvuruları başladı. Programa başvuru için son tarih 18 Ocak 2023. Stajyer çalıştırmak isteyen eczacılar dahil tüm işverenlerin kariyerkapisi.cbiko.gov.tr adresi üzerinden başvurması gerektiğini önemle hatırlatalım.
TTİCK Ek Onayı Gerekmeyen Endikasyon Dışı İlaç Listesi Güncellendi: Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Ekonomik Değerlendirmeler ve İlaç Tedarik Yönetimi Dairesi Başkanlığı tarafından 15.12.2022 tarihinde yayımlanan duyuru ile “TİTCK Ek Onayı Alınmadan Kullanılabilecek Endikasyon Dışı İlaç Listesi” güncellenmiştir. Listenin güncel haline kurumun resmi web sitesinden ulaşılabilir.
SGK Eczane Protokolü Görüşmeleri Devam Ediyor: Sosyal Güvenlik Kurumu ve Türk Eczacıları Birliği arasında, Sosyal Güvenlik Kurumu Kapsamındaki Kişilerin Türk Eczacıları Birliği Üyesi Eczanelerden İlaç Teminine İlişkin Protokolün revizyonu için görüşmelerine devam ediliyor. SGK’nın Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürlüğü’nün üst düzey yetkilileri ile TEB heyeti arasındaki görüşmelerde eczacılar lehine düzenlemeler yapılması bekleniyor. Yeni protokolün yürürlüğe girmesi sonrasında ayrıntılarını Eczacı’nın ilerleyen sayılarında değerlendireceğiz.
Sağlık Çalışanlarına Banka Promosyonunda Anlaşma Sağlandı: Sağlık çalışanlarına banka promosyonunda anlaşmaya varıldı. Sağlık Bakanlığı’nın Ziraat Bankası’yla yaptığı anlaşma çerçevesinde sağlık çalışanlarına toplam 29 bin lira promosyon ödemesi gerçekleştirilecek. Buna göre, sağlık çalışanlarına, 3 yıllık protokol karşılığında personelin maaş miktarına bakılmaksızın toplam 29 bin lira promosyon ödemesi yapılacak. Bu ödemenin 27 bin lirası peşin (25 bin 200 lira nakit, 1800 lira kredi kartına para puan), 2 bin lirası ise 6 aylık dönemlerde 2 taksit şeklinde “para puan” olarak verilecek.
Sağlık Bakanlığı Atamaları Yapıldı: Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun ek birinci maddesi ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Açıktan Kura ile Atanacak Bazı Sağlık Personelinin Atama Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik hükümlerine göre Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının ihtiyaçları için, tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlar ile uzman tabip, tabip, uzman diş tabibi, diş tabibi ve eczacı kadrolarına 2022 Yılı 4. Dönem ilk defa veya yeniden yapılacak atama-yerleştirme iş ve işlemleri 15 Aralık 2022 tarihinde yapıldı. Atananların ayrıca uzatılmazsa 30 Aralık 2022 tarihine kadar evraklarını Sağlık Bakanlığı’na teslim etmeleri gerekiyor. Atanan tüm sağlık personeli ve eczacılara hayırlı olmasını temenni edelim.
HPV Aşısının Karşılanması İçin Kampanya Sürüyor: Cinsel yolla bulaşan virüsler arasında en çok rastlanan, bazı türleri rahim ağzı kanseri dahil farklı kanser türlerine yol açan HPV enfeksiyonu ‘aşı’ ile önlenebiliyor. Son olarak, HPV aşısında ücret iadesi talepli davalarda yeni iş mahkemelerince SGK’ca bu aşının karşılanması için kararlar veriliyor. En son olarak İstanbul 20. İş Mahkemesi’nde verilen karar ile doktor tavsiyesi üzerine rahim ağzı kanserini önleyen HPV aşısını yaptıran bir birey tek dozu 695,97 TL olan aşı bedelinin karşılanması için Sosyal Güvenlik Kurumu’na açtığı davayı kazandı. Umarız bu tarz kararlar bir öncül olur ve Sağlık Uygulama Tebliği’nde yapılacak değişiklik ile HPV Ulusal Bağışıklama Programına veyahut da SGK Ödeme Listesine dahil edilir.
