Türkiye’de güçlü bir sağlık hizmetleri sistemimiz var. Covid-19 Pandemisinde de gördük ki hastane altyapısı, hekimler, sağlık personeli, sağlık yönetimi alanlarında gerçekten Avrupa’dan geride değiliz, hatta birçok alanda öndeyiz. Şüphesiz sağlık hizmetleri kapsamlı bir ekosistem ve bunun pek çok paydaşı var. Hekimden tutun Sağlık Bakanlığı’na, eczacılar tutun ilaç depolarına, tıbbi malzeme üreticilerinden tutun sağlık hizmetlerini pazarlayanlara, ilaç şirketlerinden ilaç depolarına, aile hekimlerinden mobil sağlık hizmetlerine dek milyonlarca kişinin emeği olan güçlü bir sektör Türk sağlık sektörü.
Şüphesiz ki bu ekosistem içerisinde eczacıların büyük bir rolü var. Eczacılar Türkiye’nin doğrudan hastaya dokunan, sadece ilaç sunmakla kalmayıp sağlık danışmanlığı hizmeti de veren bir değeri. Bilinçli ve sağlıklı bir eczacılık sistemi sayesinde gerek toplum sağlının korunması gerekse de bireylerin sağlık konusunda yönlendirilmesi imkânı oluşuyor. Başka bir ifade ile eczacılar sadece “ilaç satılan yerler” değil aksine hasta takibi yapan, ilaç tavsiyesi veren, sağlık danışmanlığı yapan birinci basamak özel sağlık hizmet sunucuları. Dolasıyla eczacılık sisteminin doğru işlemesi ülkemizin sağlık altyapısını güçlendirecek bir unsur.
Bu bakış açısıyla eczacıların bazı önemli taleplerini ve sorunlarını tekrardan dile getirmek isteriz:
Eczacıların Ekonomik Sorunları Var: Halka en yakın sağlık hizmeti sunan eczacıların ekonomik sorunlarına ne yazık ki henüz kalıcı çözümler bulanamadı. 14 yıl sonra ilaç fiyat kararnamesinde yapılan değişiklikler kalıcı çözüm olmadı.
Piyasada Olmayan İlaçlar Sorunu: İlaç yoklukları ne yazık ki önemli bir gündem maddesi olarak devam etmekte. Bu durum, hastaları ve eczacıları her geçen gün daha da artan oranda mağdur etmekte. Özellikle onkoloji ilaçları, antibiyotikler, antidepresan ilaçları, çocuk ateş düşürücüleri, ağrı kesicileri ve antibiyotikleri, kulak damlaları, tansiyon ilaçları, göz damlaları ve mevsimsel grip ve soğuk algınlığı ilaçlarına erişimde ciddi sorunlar yaşanıyor. Oysa şunu belirtmek gerekiyor ki, hastaların ilaca erişimde yaşadıkları mağduriyetin sorumlusu eczacılar değil.
Kan Ürünlerinin Yokluğu Sorunu: Bazı hastalıkların tedavisi sırasında bağışıklık sisteminin güçlendirilmesinde hayati önem taşıyan kan ürünlerinden bazıları piyasada hiç bulunmamakta ve bazıları da çok az bulunabilmekte.
Fiyat Fakları Hastaların Belini Büküyor: Sosyal Güvenlik Kurumunun (SGK) karşıladığı çok sayıda ilaçta hastaların ödemek zorunda kaldığı ilaç fiyat farkları gün geçtikçe artmakta. Eczanelerde hastane muayene ücreti, reçete ücreti gibi kalemleri ödemek durumunda kalan hastalar, bir de aldıkları ilaçlara yüksek fiyat farkı ödüyor. Böyle olunca da bazen SGK’nın karşıladığı tutarın daha fazlasını hastalar cebinden ödemek zorunda kalmakta. Burada eczacılar arada kalmaktalar.
Sağlık Bakanlığı Ek Ödeme Sorunu: Sağlık Bakanlığı tarafından 12 Ağustos tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan ve kamuda görev yapan sağlık çalışanlarının özlük haklarındaki usul ve esasları belirleyen “Sağlık Bakanlığı Ek Ödeme Yönetmeliği”nin yarattığı hak kaybı, kamu eczacılarımız nezdinde halen devam etmekte. Gerek beklenen düzenleme gerekse de emekli kamu eczacılarının kayıplarının telafi edilmesi bekleniyor.
Eczacılık Fakültelerinde Planlama Gerek: Uluslararası standartlarda kaliteli eczacılık eğitiminin sağlanması için kontrolsüz fakülte açılışlarına son verilmesi isteniliyor. Alt yapıdan ve akademik kadrodan yoksun eczacılık fakültelerinin yerlerine ilaç AR-GE merkezi kurulmalı, mevcut eczacılık fakültelerinin kontenjanları kademeli olarak düşürülmeli ve eczacılık fakültelerine giriş için başarı sıralaması 50 bin ile sınırlı tutulmalı.
“Meslek Hakkı” Ödemesi Getirilmeli: Eczacıların sunduğu sağlık hizmetinin kalite ve etkinliğini artıracak, eczane ekonomilerini salt ilaç fiyatlarına bağlı yapıdan kurtaracak yeni bir modelin geliştirilmesi için eczacıların sunduğu hizmetler karşılığında Meslek Hakkını almalarını sağlayacak çalışmaların başlatılması isteniliyor.
Gıda Takviyelerinde Düzenleme Şart: Sağlığa ilişkin tüm ürünlerin sağlık profesyonellerinin danışmanlığı ve takibinde sunulması gerekli. Farmasötik formdaki gıda takviyelerinin Sağlık Bakanlığından ruhsatlandırılarak sadece eczanelerden, eczacı danışmanlığı ve takibinde halka sunulması yönünde gereken düzenlemelerin yapılması gerekiyor. Keza Eczacı Danışmanlığı Yasal Yapıya Kavuşturulmalı: Eczacıların görevi olan “sağlık danışmanlığı”nın standartlarını belirleyen bir yönetmelik çıkartılmalı, her eline mikrofon alanın sağlık danışmanı sıfatıyla açıklama yapması ve halk sağlığını tehdit etmesi önlenmeli. Eczacı ve eczanelerin güvenilirliğini kullanarak sağlığı ticarileştiren başta sosyal medya hesapları ve internet satış platformları olmak üzere, her türlü alternatif satış ve danışmanlık kanallarına düzenleme getirilmeli.
Yardımcı Eczacılara Teşvik Bekleniyor: Eczaneler, 80.000’i aşkın çalışanıyla ülkemizde önemli bir istihdam kaynağı. Eczacılık sektörünü güçlü temeller üzerinde yükseltmek amacıyla, meslektaşlarımız eczanelerinde ayrıca ikinci ve yardımcı eczacı istihdam etmekte. Mevzuatımıza göre söz konusu istihdam koşulları meslektaşlarımızın öz sermayesiyle karşılanmakta. Halihazırda intörn hekimlere sağlanan asgari ücret desteğine benzer katkı ve hibelerin, mesleğe ilk adımlarını atan yardımcı eczacılarımıza sağlanması ve KOSGEB/İŞKUR gibi desteklerle eczane ekonomilerimizin güçlendirilmesi zaruri.
Yabancı Reçetelerinde Hizmet Bedeli Talebi: Ülkemiz artık Avrupa ülkelerinde olduğu gibi göç alan bir ülke. Çalışma izni, ikamet izni ve turistik amaçlarla her yıl 50 milyona yakın kişi Türkiye’ye geliyor. Göç İdaresi Genel Müdürlüğü ile Türk Eczacıları Birliği arasında imzalanan protokolde yabancılar için eczacı ödeme günleri netleştirilmeli, ödemeler merkezi sisteme bağlanmalı ve reçete başı hizmet bedeli verilmeli. Keza, yabancılara sağlık hizmeti sunacak eczacılar için İngilizce dil bilme ve özel eğitim standartları getirilmeli.
SAĞLIK VE SOSYAL GÜVENLİK SEKTÖRÜNDE GÜNDEM
SGK Bedeli Ödenecek İlaçlar Listesi Değişti: 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereğince uygulanan Sosyal Güvenlik Kurumu İlaç Geri Ödeme Yönetmeliği’nin 12 nci maddesi ile SGK Sağlık Uygulama Tebliği’nin 7-(e) maddeleri gereğince düzenlenen “Bedeli Ödenecek İlaçlar Listesi” 04.11.2022, 11.11.2022, 18.11.2022 ve 25.11.2022 tarihlerinde değiştirilmiştir. Okurlarımız güncel listeye SGK’nın resmî web sitesi olan www.sgk.gov.tr adresinden ulaşabilir.
Sağlık Bakanlığı 2022 Yılı 4. Dönem İlk Defa ve Yeniden Atama Kurası Aralık’ta: Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun ek birinci maddesi ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Açıktan Kura ile Atanacak Bazı Sağlık Personelinin Atama Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik hükümlerine göre Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının ihtiyaçları için, tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlar ile uzman tabip, tabip, uzman diş tabibi, diş tabibi ve eczacı kadrolarına ilk defa veya yeniden yapılacak atama yerleştirme 15 Aralık 2022 tarihinde noter tarafından bilgisayar ortamında kura ile yapılacak. Atananların 30 Aralık 2022 tarihine kadar evraklarını Sağlık Bakanlığı’na teslim etmeleri gerekiyor.
Ulusal Staj Programı Başvuruları Başladı: Ulusal Staj Programı kapsamında 2023 yılı başvuruları başladı. Programa başvuru için son tarih 18 Ocak 2023. Stajyer çalıştırmak isteyen işverenlerin kariyerkapisi.cbiko.gov.tr adresi üzerinden başvurması gerekiyor.
Büyük Eczacı Mitingi Ankara’da: Eczacıların sorunlarını çeşitli zamanlarda yazılarımızda dile getiriyor ve hastalara doğrudan ulaşan birinci basamak sağlık hizmet sunucusu olan eczacılık sisteminin düzgün işlemesi gerektiğini belirtiyoruz.
Türk Eczacılar Birliği merkez heyeti ve 54 bölge eczacı odalarının çağırısı ile Büyük Eczacı Mitingi “Eczacıya Hak Ettiği Değer Verilmelidir” sloganı ile 27 Kasım’da Ankara’da gerçekleştirildi. Hastaların, eczacılık mesleğinin ve toplum sağlığının güçlendirilmesi amacıyla eczacılar taleplerini dile getirdiler. Daha evvel 16 Ekim’de yapılması planlanan ancak Bartın Amasra’da meydana gelen maden kazası ile ertelenen miting eczacıların sorunlarının dile getirilmesi için önemli bir vesile oldu. Umarız ki 2023 seçimlerine giden dönemde eczacıların sorunlarına eğilmek ve sorunların çözümlerini aramak için bu sese kulak verilir.
